چکیده:
از زمانی که اسلام به هند راه یافت، قرآن کریم به عنوان قانون اساسی اسلام نیز مورد توجه مسلمانان هند قرار گرفت. از یک سو ترجمه و تفسیر قرآن کریم به زبان های اردو، هندی، فارسی، عربی و انگلیسی و از سوی دیگر، تاسیس مراکز آموزشی، تبلیغی و پژوهشی در حوزه علوم و معارف قرآن کریم در سراسر هند رواج یافت. تالیف و تدوین انبوهی از آثار قرآنی و تربیت هزاران مفسر، قرآن پژوه و قاری قرآن کریم، حاصل این تلاش ها و کوشش هاست. اوج این جنبش قرآنی، در تنوع تفاسیر قرآنی به لحاظ مذهب، روش، گرایش، سبک و زبان کاملا مشهود است. آنچه در این نوشتار مورد نظر است، گزارشی توصیفی از تفاسیر شیعی در هند است که گاه با تحلیل نیز همراه می باشد.
Ever since Islam found its way into India، the Holy Qur’ān attracted the attention of the Muslims in India، as well. On one hand، the translation and interpretation of the Holy Qur’ān into various languages، and on the other hand، establishment of educational، propagational، and research centers in the field of sciences and knowledge of the Holy Qur’ān became prevalent throughout India. Writing and compiling a great number of Qur’ānic works and training thousands of commentators of the Qur’ān، Qur’ān researchers، and Qur’ān reciters، are the outcomes of these attempts and endeavors. The pinnacle of this Qur’ānic movement is quite obvious in its variety of Qur’ānic interpretations in terms of school، methodology، inclination، style، and language.
خلاصه ماشینی:
سپس دانشمندان مسلمان آموزههای قرآن کریم را در قالب تدریس،تبلیغ وترویج دین اسلام به مسلمانان و تا حد قابل توجهی به پیروان دیگر ادیان هندمعرفی کردند،تا این کتاب نیز سهمی کلیدی و شایسته در بازسازی اندیشۀ دینیدر هند بازیابد.
از این سده تا سدۀ معاصر،که حدودا هفتصد سال را دربرمیگیرد،تفاسیر گوناگونی به دست مفسران شیعه در هند به رشتۀ تحریر درآمده است کهبررسی سیر فراز و فرود آن به عنوان بخشی از تاریخ تفسیر شیعه حائز اهمیتاست.
در میانشیعیان،با توجه به ارشادات اهل بیت علیهم السلام روشهای تفسیری،متنوع است کهروشهای تفسیر قرآن به قرآن،روش اجتهادی،روش اثری،روش مشهودی وروش عقلی،از مهمترین روشهای تفسیری در میان مفسران شیعه به شمارمیآید.
گرایش ادبی نیز یکی از گرایشهایی است که کم و بیش مورد توجه مفسرانشیعی در هند قرار گرفته و سبکهای نوینی را در تفسیر ادبی قرآن کریم پدیدآورده است که در برخی موارد،ویژگیهای منحصر به فرد دارد که نه تنها درعالم تشیع،بلکه در عالم اسلام در نوع خود بینظیر و در ابداع سبکهایتفسیری در حد خود،نوآوری محسوب میشود.
نیز آیۀ اکمال دین از جمله آیاتی است که مفسران شیعیبسیار دربارۀ آن سخن گفته و کتاب نوشتهاند؛از جمله میتوان به تفسیر التکمیل،اثر سید مرتضی حسین خطیب الله آبادی هندی اشاره کرد که به زبان اردو نوشتهشده و در هند نیز به چاپ رسیده است.
این تفسیر به زبان اردواست و در هندوستان به چاپ رسیده است.
این تفسیر در سال 1245 ق به زباناردو،تألیف شده و در دو مجلد به چاپ رسیده است.
این تفسیر در هندوستانبه سال 1383 ق به چاپ سنگی رسیده و دربارۀ همۀ سورههای قرآن مجید است.