چکیده:
این جستار به بحث درباره انواع تکرار بدیعی و معناشناختی در شعر تعلیمی با تکیه بر بوستان می پردازد. در این زمینه نخست تکرار از دید بدیع شناسان بررسی شده؛ سپس به پیوند دیالتیکی ذهن و زبان در شعر تعلیمی پرداخته شده است. در بخش سوم تکرار بدیعی در بوستان مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش پایانی مقاله نوع جدیدی از تکرار که در قلمرو معناشناختی قرار می گیرد، در کلام سعدی معرفی و نشان داده شده که این نوع تکراردر محدوده علم معانی قرار دارد و در این شیوه هدف بیشتر، انتقال معنا و اندیشه از طریق کاربردهای زبانی است تا ایجاد موسیقی و حس زیبایی شناسانه در کلام. این نوع تکرار علاوه بر القای تاثیرات زیبایی شناسانه در متن، بیشترکاربردی زبان شناختی دارد و در حوزه علم معناشناسی مورد مطالعه قرار می گیرد.
This study is aimed at discussing the various types of rhetorical and semantic repetition in didactic poetry based on Bustan. To this end، it has primarily investigated repetition from the perspective of rhetoricians followed by the dialectic bond of language and mind in didactic poetry. In the third section، rhetorical repetition in Bustan has been scrutinized. At the end، a novel type of repetition in the area of semantics in Saadi’s discourse is introduced which reveals that this type of repetition is found in the area of semantics with the purpose of transferring information، meaning، and thoughts through linguistic functions than creating music and demonstrating aesthetic appeal in discourse. Hence، this kind of repetition enjoys more linguistic application besides inducing aesthetic influences in the text which is studied in the area of semantics.
خلاصه ماشینی:
"سعدی وصفی از پس وصفی دیگر میآورد تا در ذهن مخاطب بینصفات قهر و لطف خداوند گونهای تعدیل ایجاد کند: {Sخداوند بخشندۀ دستگیر#کریم خطابخش پوزشپذیر#عزیزی که هرکز درش سر بتافت#به هر در که شد هیچ عزت نیافتS}(خزائلی،بوستان67/) گاه تکرار در مقولۀ صفت،در بیان ماهیت نیکی و بدی و خیر و شر است؛زیرادر تکرار نوعی تأکید و اغراق وجود دارد و شاعر در مقام یک صاحب نظر اخلاق برایاینه زیبایی نیکی،و زشتی و قبح بدی را بیشتر نشان دهد؛و به عبارتی دفع فاسد بهافسد کند،در بیان صفات این دو مفهوم از تکرار استفاده میکند: {Sچه دیدی در این کشور از خوب و زشت#بگو ای نکو نام نیکو سرشتS}(همان77/) {Sنکو سیرتش دید و روشن قیاس#سخن سنج و مقدار مردم شناسS}(همان80/) گفته شد که استفادۀ سعدی از تنسیق الصفات به این دلیل است که در شیوۀتعلیمی،آنجا که قصد امر به معروف داشته باشد،بر آوردن صفات نیک میافزاید وآنجا که قصد نهی از منکری داشته باشد،جنبههای شر و فساد آن را بیش از پیشنشان میدهد؛یعنی اغراق در بیان زشتی برای اینکه آن را در دل انسانها منفور کند: {Sدلیری سیه نامۀ سخت دل#ز ناپاکی ابلیس از وی خجل#به سر برده ایام بیحاصلی#نیاسوده تا بوده از وی دلی#سرش خالی از عقل و از احتشام#شکم فربه از لقمههای حرام#به ناراستی دامن آلودهای#به ناداشتی روده اندودهای#گنهکار و خودرای و شهوتپرست#به غفلت شب و روز مخمور و مستS}(همان243/) 2-تمثیل یکی از شیوههای خاص سعدی در القای مفهوم،استفاده از تمثیل است."