چکیده:
بنیان اصول سیاست خارجی دولت اسلامی بر محوریت رابطه آزاد و متقابل با سایر دولت ها، ملت ها و گروه های جهان استوار گشته است؛ زیرا رسالت دین اسلام، یک رسالت جهانی است و مخاطبان این دین، همه ابنای بشر از هر نژاد و قومی می باشند. البته اسلام در این نوع از روابط، قائل به نوعی طبقه بندی رتبی و کیفی است؛ بدین معنا که سطح و کیفیت رابطه را بر اساس ماهیت و نوع اعتقادات فکری و عملی مخاطب برنامه ریزی می کند. در هر صورت، اسلام با هدف رسانیدن پیام خویش به گوش جهانیان، اصل را بر ایجاد و گسترش روابط برابر و متقابل قرار می دهد به شرطی که دولت ها و نهادهای طرف رابطه بر اساس اصل حسن نیت، از خصومت، نفاق و اعمال غیر مشروع بپرهیزند و مانع گسترش روابط قانونی و قراردادی نشوند. بر همین اساس، نگارنده این مقاله با تقسیم دولت ها به سه دسته زیر، بر آن است تا سطح و کیفیتی خاص از سیاست خارجی دولت اسلامی را برای هر یک از آنها مبتنی بر اصول حقوق اسلامی تعریف کند: 1. دولت های دارالاسلام؛ 2. دولت های دارالکفر؛ 3. دولت های دارالحرب و نامشروع.
خلاصه ماشینی:
بنابراين، اصول سياست خارجي دولت اسلامي در ارتباط با ساير دولتها، نه از پيچيدگيهاي منافقانه برخوردار است و نه از روابط کورکورانه؛ بلکه همانطور که در اسلام، هيچ فردي بر ديگري تسلطي ندارد، در روابط دولت اسلامي، هيچ دولتي بر ديگري رابطة فرود و افزايي ندارد؛ ضمن آنکه دولت اسلامي با هر دولتي که قواعد قطبسازي را به نفع خود يا ديگر همپيمانانش در عرصة بينالمللي دنبال کند با شدت مقابله کرده، مانع ايجاد قطبهاي نامشروع و قدرتطلب در جهان ميشود؛ بهويژه آنکه در عرصة بينالمللي نيروي مرکزياي وجود ندارد و برخي قدرتها که در تقسيم ناعادلانة قدرت در جهان، سياست خارجي هژمونيک را در پيش گرفتهاند، در پي افزايش قدرت خود به ضرر ديگران هستند تا از اين راه، بقاي خود را به عنوان قدرت برتر در جهان حفظ کنند (, 2000, vol.
02 بخش دوم: ارتباط با دولتهاي دارالکفر همانطور که در مقدمه بيان کرديم، دين اسلام يک دين جهانشمول است و کشورهاي اسلامي نيز براي انجام رسالت جهاني اسلام، وظايف متعدد و متکثري دارند که اهم آنها ايجاد جهاني منطبق بر قواعد عادلانه و قانونمند است و اين همه جز در گرو برقراري ارتباط و عرضة الگوهاي عدل و آزادي در جهان ميسّر نميشود.
پس سياست خارجي دولتهاي اسلامي، جدا از روابط برادرانه و متعهدانه با ساير دولتهاي مسلمان، برقراري روابط عادلانه و برابر با کشورهاي غير مسلمان بر اساس احترام متقابل و بدون انديشة جنگ و تهديدزايي براي امت اسلامي است.