چکیده:
طرح مسئله: یکی از اهداف مهم هر نظام اقتصادی افزایش رفاه در جامعه می باشد. از جمله شاخص های مهم رفاه، می توان ترکیب کالاهای مصرف خانوارها در طی زمان را نام برد.
در علم اقتصاد، کالاها را بر اساس کشش درآمدی تقاضای آن ها به کالاهای لوکس، ضروری و پست تقسیم می کنند. هرگاه در سبد مصرفی خانوارها، بیش تر کالاها جزو کالاهای ضروری و پست باشد، این امر دلالت بر بهبود وضعیت مصرف خانوارها و افزایش رفاه آن ها می باشد و برعکس هرگاه طی زمان، به تدریج کالاهای پست و ضروری تبدیل به کالاهای لوکس گردد، این امر دلالت بر بدتر شدن وضعیت مصرف خانوارها می باشد. در این مقاله به دنبال آن هستیم که آیا ترکیب کالاهای مصرفی خانوارهای شهری ایران طی سال های 84- 1368 نسبت به سال های 67- 1351 بهبود یافته و یا بدتر شده است؟
روش: برای مطالعه و مقایسه ترکیب کالاهای مصرفی خانوارهای شهری ایران دو مقطع زمانی (67- 1351) و 84- 1368 انتخاب شده و با استفاده از داده های سری زمانی 14 گروه خوراکی و دخانی و 7 گروه غیر خوراکی که توسط مرکز آمار ایران منتشر می شود، توابع انگل از روش داده های تلفیقی (Panel Data) تخمین زده می شود و کشش درآمدی تقاضای کالاهای مربوطه محاسبه و بر اساس آن کالاها به لوکس، ضروری وپست تقسیم می گردد.
یافته ها: طی سال های 67- 1351، آرد، رشته، غلات، نان و فرآورده های آن، روغن ها و چربی ها، دخانیات و پوشاک و کفش کالای پست و مابقی کالاها به عنوان کالای ضروری در سبد مصرفی خانوارهای شهری بوده اند. در سال های 84- 84- 1368، بهداشت و درمان، حمل و نقل و ارتباطات، تفریحات، سرگرمی ها و خدمات فرهنگی به صورت کالای لوکس و مابقی کالاها به صورت کالای ضروری بوده اند.
نتایج: با توجه به این که برخی از کالاهای خوراکی خانوارهای شهری از حالت پست به ضروری و برخی از کالاهای غیر خوراکی از حالت ضروری به لوکس تبدیل شده اند، لذا می توان نتیجه گرفت که در سال های 84- 1368 وضعیت مصرف خانوارهای شهری ایران نسبت به 67- 1351 بدتر شده است.
خلاصه ماشینی:
"در این مقاله به دنبال آن هستیم که آیا ترکیبکالاهای مصرفی خانوارهای شهری ایران طی سالهای 84-1368 نسبت به سالهای 67-1351بهبود یافته و یا بدتر شده است؟ روش:برای مطالعه و مقایسۀ ترکیب کالاهای مصرفی خانوارهای شهری ایران دو مقطع زمانی(67-1351)و 84-1368 انتخاب شده و با استفاده از دادههای سری زمانی 14 گروه خوراکی ودخانی و 7 گروه غیرخوراکی که توسط مرکز آمار ایران منتشر میشود،توابع انگل از روشدادههای تلفیقی )ataD lenaP( تخمین زده میشود و کشش درآمدی تقاضای کالاهای مربوطهمحاسبه و براساس آن کالاها به لوکس،ضروری و پست تقسیم میگردد.
وی از نظریۀ انگل به عنوان ملاک قضاوت دربارۀساختار مصرفی خانوارها استفاده نموده است و با محاسبه و مقایسۀ درصد تغییراتمصرف اقلام بودجه به درصد تغییرات درآمد خانوارهای شهری و روستایی دردهکهای هزینه در سال 1382،به این نتیجه میرسد که کاهش سهم مخارج خوراکیبودجۀ خانوارهای ایرانی نه به خاطر وضعیت معیشت مردم بلکه ناشی از وجودفشارهای اقتصادی در کشور بوده است.
tceffe modnar o} یافتههای تحقیق در این تحقیق با استفاده از روش آزمون و خطا،توابع مختلف انگل مورد تخمین قرارگرفت و با توجه به ضوابط اقتصادسنجی مدلهای مطلوب انتخاب شد و در نهایت کششدرآمدی تقاضا برای 21 گروه کالای خوراکی و غیرخوراکی خانوارهای شهری محاسبهگردید و براساس آن کالاهای مربوطه به لوکس،ضروری و پست در دو مقطع زمانی 67-1351 و 84-1368 طبقهبندی گردید."