چکیده:
یکی از راههای کاستن از فاصله عقبماندگی کشورهای در حال توسعه، تدوین و اجرای
برنامههای چند ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است.مقاله حاضر به نقد و
بررسی برنامه چهارم توسعه کشور از دیدگاه مدیریت استراتژیک و نقش آن در راهیابی به
هدفهای تعیین شده در چشمانداز بیستساله کشور میپردازد و میزان موفقیت و توان
پاسخگویی آن را به هدفهای برنامه مورد سنجش و ارزیابی قرار میدهد.در این مقاله تلاش میشود این پاسخگویی با توجه به نظرات و مبانی علمی حاکم بر
شیوه برنامهریزی استراتژیک مورد نقد و بررسی قرار گیرد.در بخشهای مختلفه
مقاله، مقایسه این برنامه با برنامه سوم توسعه، مقایسه با اولین
گزارش ارزیابی کلان علم و فناوری کشور مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، توان
پاسخگویی آن به چشمانداز بیست ساله کشور به عنوان پایه و زیربنای چشمانداز و
قابلیت اجرای آن به ویژه در چارچوب نظریات علمی، مورد بحث و توجه قرار میگیرد.مقاله تلاش دارد به سؤلاتی از جمله:آیا این برنامه بر مبنای اصول علمی
برنامهریزی استراتژیک تدوین شده است؟آیا این برناه ادامه قبلی(سوم) است؟آیا
میتواند پایه و زیربنای چشمانداز بیست ساله کشور باشد؟آیا با سیاستهای کلان
توسعه علم و فناوری، همسو است؟و آیا صرفا بر واقعیات مبتنی است و میتواند مدعی
موفقیت در رشد و توسعه همه جانبه کشور باشد؟پاسخ دهد.
خلاصه ماشینی:
"حال چگونه برای آنچه که هدف پایینتری در برنامه سوم بود و تاکنون تحقق نیز نیافته است، میتوان هدف بالاتری پیشبینی کرد، خود جای سؤال دارد؟ یکی از سیاستهای دولت در برنامه سوم توسعه که در برنامه چهارم نیز مورد تأکیدقرار دارد، بحث گسترش حضور بخش خصوصی و کاهش تصدیگری دولت در امور اقتصادی و اجتماعی است که در برنامه چشمانداز بیستساله نیز مورد توجه قرار گرفته است، حال آنکه با وجود در نظر گرفته شدن موادی در برنامه چهارم در این زمینه، چنین چشماندازی در برنامه به صورت قاطعی روشن نیست و موارد عمدتا حالت شعارگونه دارد.
با توجه به اینکه این سند توسط شواری عالی انقلاب فرهنگی به عنوان مهمترین نهاد سیاستگذار علم و دانش در کشور، تدوین شده و به ویژه به جهت بررسی مشکلات کشور از جهت توسعه علم و فناوری و راهکارهای پیشنهادی برای رفع این معضلات، به گونهای مستقیم و معنیدار در جهت هدفما و استراتژیهای نیل به هدفهای چشمانداز بیستساله کشور است، بررسی گزارش مذکور و مقایسه آن با برنامه چهارم توسعه که هر دو میباید در یک جهت و سمت حرکت کنند، میتواند بسیار مفید باشد.
در واقع اگر معضلات فراوری توسعه علمی و فناوری براساس گزارش تحقیقی شورای عالی انقلاب فرهنگی توجه شود، مشاهده میشود، مواد و بندهای بخش آموز عالی و تحقیقات برنامه چهارم در رفع این مشکلات به گونهای قوی نیست و تأکید بر حل معضلات ساختار و سیستم آموزش عالی کشور و سرمایهگذاری کافی و مناسب در این زمینه، نقشی کلیدی در توفیق برنامه چهارم در ایفای نقش محوری خود در نیل به هدفهای چشمانداز بیستساله کشور و برنامههای توسعه بعدی خواهد داشت."