چکیده:
یکی از مباحث مهم فلسفه دین، بحث درباره تعریف واژه دین است. در طـول تاریخ حضـور دین در زندگی انسان، همـواره اندیشمندان و دیـن پژوهان درصدد ارائه تعریف صحیح دین بوده اند. اما به رغم این تلاش ها، تاکنون تعریفی ارائه نشده است که همه دین پژوهان بر آن اتفاق نظر داشته باشند. دشواری تعریف دین علل خاصی دارد که در این مقاله به آنها پرداختـه خواهد شد. در این نوشتـار ضمن بررسی مهم ترین رهیافت های ارائه شده ازسوی دین پژوهان در تعریف دین، ادعا می شود که ارائه تعریف واحدی که همه اندیشمندان دین پژوه در آن اجماع داشته باشند؛ امکان پذیر نیست. اما باوجود این، می توان از روش هایی در تعریف دین بهره برد که معقول تر به نظر می رسند. از مهم ترین این رهیافت ها می توان به روش ویلیام آلستون از طریق شناسایی مشخصه های دین ساز و رهیافت لودویک ویتگنشتاین مبتنی بر نظریه شباهت خانوادگی در تعریف دین اشاره نمود. هرچند این دو رهیافت نیز، خالی از اشکال نیستند، ...
As we know, at the course of history of thought the definition of religion has been always a significant dilemma and each thinker or philosopher of religion had inclination to present an accurate definition of religion. In spite of these attempts, there has been no consentaneous definition of religion up to now. Difficulty of the definition of religion has several reasons that in this article some of them are mentioned. In addition, in spite of improbability of definition of Religion, in this paper we will present a definition which presumably there would be a common agreement on it. Among these common approaches to the definition of Religion, the theory of family resemblance, which belongs to Wittgenstein, and Alston’s approach are notable. These approaches although are not perfect formulas; but in comparison with other approaches can be more plausible.
خلاصه ماشینی:
در اين نوشتـار ضمن بررسي مهم ترين رهيافت هاي ارائه شده ازسوي دين پژوهان در تعريف دين ، ادعا ميشود که ارائه تعريف واحدي که همه انديشمندان دين پژوه در آن اجماع داشته باشند؛ امکان پذير نيست .
از مهم ترين اين رهيافت ها ميتوان به روش ويليام آلستون از طريق شناسايي مشخصه هاي دين ساز و رهيافت لودويک ويتگنشتاين مبتني بر نظريه شباهت خانوادگي در تعريف دين اشاره نمود.
در اين نوشتار ضمن پرداختن به مهم ترين رهيافت هاي تعريف دين ، و نشان دادن چالش هاي پيش روي آنها، دو روش پيشنهادي ازسوي آلستون و ويتگنشتاين مطرح خواهد شد که هرچند خالي از اشکال نيستند، به نظر ميرسند نسبت به رهيافت هاي ديگر اشکالات کمتري داشته ، معقول تراند.
واژه دين ، که واژه اي عربي است ، در فرهنگ هاي لغت عربي نيز، در معاني مختلف به کار رفته است ، مانند: جزا و مکافات ، تسليم و انقياد، توحيد و يگانه پرستي، مجموعه معارف و احکام الهي، حقوق اجتماعي اسلام ، شرک و بت پرستي، چيرگي و برتري، تدبير امور و نظاير آنها (ر.
Symbolic case definition اين گونه تعريف ميکند: دين نظامي از سمبل هاست که از طريق عرضه مفاهيمي از نظام کلي وجود و آراستن آنها به احساس واقعي ، تا يگانه امور واقعي به نظر رسند؛ براي ايجاد احساسات و انگيزه هاي نيرومند، قانع کننده و پايدار در انسان ها عمل ميکند (گيرتز، ١٩٦٦، ص ٤).
برخي گفته اند راه برون رفت از دشواري تعريف دين اين است که با توجه به وجوه مشترک همه اديان ، تعريفي که جامع افراد و مانع اغيار باشد؛ به دست دهيم .