چکیده:
هدف: آنچه از نسخه های خطی ادامه حیات یافته، از سرنوشتی یکسان برخوردار نبوده است. هر چند آن تعداد از نسخه ها که اطلاعات دقیقی در معرفی خود به همراه دارند، کم نیستند، با این حال، رقم قابل توجهی از آن ها، در هاله از ابهام به سربرده و آگاهی لازم آن ها را همراهی نمی کند؛ آثاری هم به نام دیگران شهرت یافته و هویت پدید آورنده اصلی، پنهان است؛ نسخه هایی هم در اثر عوامل طبیعی و غیر طبیعی دچارآسیب دیدگی جزئی و کلی و یا تباهی شده که تعداد آن ها فرآوان است. روش: این نوشتار در کشف هویت و یا محک زدن به داده های گزارش شده از نسخه ها، کاربست روشی را هدف قرارداده که طی سالهای اخیردر رشته های فنی و مهندسی، زیر عنوان «مهندسی معکوس» از آن یاد می شود. با این روش در مواردی می توان با «اعتماد صرف بر فن و تکنولوژی» و در شرایطی می تواند «با قرار گرفتن فن و تکنولوژی در کنار دیگر تخصص ها و داده ها»، احتیاط علمی در شناخت و معرفی نسخه را فزونی داد، و اگردست جعل و یا تزویری در نسخه وارد شده، با اطمینان بالایی از جزئیات آن سخن گفت، و اگرنسخه ای نیازمند مرمت است، اجرای آن را با دقت لازم، امکان سنجی کرد. یافته ها: نظر به بین رشته ای بودن ادعای این نوشتار و تازه بودن زاویه نگاه، ارائه منابع، ذیل عنوان آمده مقدور نبوده است، با این حال تلاش شده، نوشتار با استفاده از منابع کتابخانه ای در دو دانش مستقل «کتابداری» و «فنی – مهندسی» مستند شود. با آنچه آمده است، مرزهای کار فهرست نگار، محقق و نقاد، به هم آمیخته است و بیانگر ارتباط مستقیمی است که می توان بین مهندسی معکوس و نسخه شناسی یافت شود.
خلاصه ماشینی:
روش : این نوشتار در کشف هویت و یا محک زدن به داده های گزارش شده از نسخه ها، کاربست روشی را هدف قرارداده که طی سالهای اخیردر رشته های فنی و مهندسی ، زیر عنوان «مهندسی معکوس » از آن یاد می شود.
مهندسی معکوس ، نسخه خطی ، نسخه شناسی ، هویت متن مقدمه از نگاه کتابدار حرفه ای ، کتاب تنها با اطلاعاتی که بدو ورود به کتابخانه تخصصی راه می یابد، نباید طبقه بندی شود و لزوم تلاش برای بدست آوردن اطلاعات در هر باب و یا موضوع کتاب ، برای میزبانی این میهمان تازه وارد، ضروری است .
در میان نسخ خطی ، هر چند تعداد قابل اعتنایی شانس حضوری جاویدان ، و امکان ارائه اطلاعات دقیقی از خود را داشته اند، بویژه آنچه که دربار سلاطین تهیه و یا نگهداری شده و به نسخه های سلطانی شهرت دارد، با این حال ، نسخه های خطی قابل توجهی در جای جای کتابخانه ها و گنجینه های دنیا وجود دارد که به علل گوناگون ، نمی توان اطلاعات اطمینان بخشی درسرشناسه و شناسه آنها ارائه داد و ابهام های بحث برانگیزی آن ها را احاطه کرده است .
١٠ گمان جستار بر این است که بسیاری از آنچه در کشف هویت نسخه - دست کم ١١ به عنوان پشتیبان - برای کتاب شناخت ، طبقه بندی ، کشف نسخه های تقلبی و تزویر شده ، و انجام یک عملیات مرمت موفق ، نیاز است ، دراین روش ، قابل فراهم شدن است ، و مهندسی معکوس توان پاسخگویی به پرسش های بسیار و تصدیق داده های فراوان را دارد.