چکیده:
هدف از انجام این تحقیق، تحلیل جامعه شناختی مشارکت سیاسی دانشجویان است.این تحقیق به شیوه پیمایش انجام شده است. داده ها به وسیله پرسش نامه از 379 نفر از دانشجویان دانشگاه تهران جمع آوری شده است.در این تحقیق از نظرات لیپست، هانتینگتن،گوئل و میلبراث و جامعه پذیری سیاسی استفاده شده است.چارچوب نظری تحقیق، ترکیبی و با تاکید بر نظریه جامعه پذیری سیاسی می باشد.نتایج تحلیل دو متغیره نشان می دهد که از میان 21متغیر مستقل، بین 16 متغیر (سن،جنس،وضعیت تاهل،تحصیلات مادر،تحصیلات پدر،نوع شغل پدر،منزلت شغلی مادر،محل سکونت فرد،وضعیت اقتصادی،نوع دانشکده،خانواده سیاسی،دوستان سیاسی،شرکت در انجمن های ارادی،تعهد مذهبی،استفاده از وسائل ارتباط جمعی،گرایش به رسانه ها)و مشارکت سیاسی فرد رابطه معنی داری موجود بوده و بین 5 متغیر مستقل (تحصیلات فرد،وضعیت شغلی فرد،نوع شغل مادر،منزلت شغلی پدر و قومیت)و مشارکت سیاسی فرد هیچ گونه رابطه معنی داری دیده نشده است.نتایج تحلیل چند متغیره نیز نشان می دهد که از میان متغیرهای مستقل تنها 5 متغیر (به ترتیب دوستان سیاسی،خانواده سیاسی،گرایش به رسانه ها،شرکت در تشکل ها و تحصیلات پدر)وارد معادله رگرسیونی گشته است که در مجموع 8/64 از واریانس متغیر وابسته را تبیین کرده اند.نتایج حاصل از تحلیل چند متغیره اهمیت نظریه جامعه پذیری سیاسی را در تبیین مشارکت سیاسی به خوبی نشان می دهد.
خلاصه ماشینی:
با توجه بـه مباحـث بـالا در مـورد تعریـف مـشارکت سیاسـی ، نگارنـده تعریـف زیـر را از مـشارکت سیاسی ارایه می کند: 'مشارکت سیاسی به مجموعه فعالیت های ارادی مسالمت آمیز گفته مـی شـود کـه از طریق آن افراد یک جامعه به قصد تأثیرگذاری بر تصمیم گیرهای سیاسی به طورمـستقیم یا غیر مستقیم به آن دست می زنند.
(80 -81 :1998 روبرت دال نیز بر اساس رابطه مشارکت سیاسی با قانون موجـود در یـک جامعـه آن را بـه دو دسـته کلی الف :مشارکت مسالمت آمیز(١-تشکیل گروههای سیاسـی ٢- بـه اجـراء گذاشـتن برنامـه هـایی کـه از طرف حزب یا حکومت تنظیم شده است ٣- کار برای حکومـت ٤- رأی دادن ٥- تمـاس بـا دسـتگاههـای اداری ٦- تبلیغات برای کاندیـداها وسیاسـت )و ب: مـشارکت غیـر مـسالمت آمیـز یـا خـشونت بـار(١-آدم کشی ٢- جنگ های چریکی ٣- کودتا ٤- طغیان گروه های نظـامی ٥- شـورش و تظـاهرات ٦- اعتـصابات ٧- انقلاب)تقسیم می کند(مصفا، ٤١:١٣٧٥) .
همان طور که آورده شد مشارکت سیاسی بر اساس معیارهای خاصی بـه ابعـاد مختلفـی تقـسیم شـده است اما با توجه به مباحثی که در ارتباط با اهمیت و تعریف مشارکت سیاسی آورده شـد و همچنـین اگـر از دید کارکردی به آن توجه شود یعنی تأثیری کـه مـشارکت سیاسـی مـی توانـد بـر حـوزة سیاسـت بـه طـور اخص و بر جامعه به طور اعم داشته باشد همة این تقسیم بندی ها را می توان در دو بعـد مشارکت کامـل - تأثیر گذار در یک طرف و مشارکت ناقص - تأثیر پذیر در طـرف دیگـر جـای داد.