چکیده:
در این مقاله به بررسی مقوله استقرار صنعت در مناطق روستایی به عنوان یکی از شیوههای رایج بسط اقتصاد غیرزراعی در روستاها و تغییرات اقتصادی و اجتماعی در شیوه زندگی روستاییان به واسطه این امر پرداختهشدهاست. کمبود در برخی ازعوامل اصلی تولید کشاورزی همچون منابع آب و خاک در عین فراوانی عامل نیروی کار در این مناطق علاوه بر ایجاد فشار روز افزون بر زمینهای زراعی، موجب مهاجرت گسترده روستاییان و به تبع آن درگیر ساختن دیگر مناطق با مشکلات ناشی از این مهاجرتها میشود. در چنین وضعیتی استقرار صنعت به ویژه در مناطقی که از قابلیت کافی در زمینه تولید کشاورزی برخوردار نیستند میتواند ابزاری مناسب برای تثبیت مکانی جمعیت روستایی و ارتقاء سطح شاخصهای مختلف اقتصادی و اجتماعی همچون اشتغال، درآمد و برخورداری از امکانات بهداشتی، درمانی و آموزشی در عین صیانت از منابع طبیعی تجدید ناشونده همچون منابع آب و خاک باشد. نتایج این تحقیق نیز در بیشتر موارد مؤید این اثرات است. در عین حال برخی اثرات سوء زیستمحیطی و در مواردی مهاجرت ناشی از توانمندی اقتصادی را نیز به عنوان وجه دیگر فرآیند مورد اشاره، نباید از نظر دور داشت.
خلاصه ماشینی:
توسعه فرصت های مربوط به اشتغال روستایی در این مناطق (در شرایطی کـه بخـش کـشاورزی تنها می تواند نسبت اندکی از نیروی انسانی در منـاطق روسـتایی را کـه سـالانه بـه طـور فزآینـده بـر تعداد آنها افزوده می شود، را جذب کند)، توزیع عادلانه تر درآمد، کاهش شکاف درآمـدی بـین شهر و روستا، کاهش فقر، کنترل مهـاجرت، افـزایش صـادرات و کـاهش واردات، امکـان اسـتفاده بهینه از منابع ، امکانات موجود و مواد اولیه و همچنین کمک در تسریع رونـد توسـعه کـشاورزی از جمله مهم ترین پیامدهای مثبت و قابل ذکـر گـسترش صـنایع روسـتایی محـسوب مـی شـود (دربـان آستانه ،٤٣:١٣٨٤ و موسوی شاهرودی،١٨٧).
جدول شماره (١)- شاخص های مورد نظر در تحلیل تغییرات اقتصادی اجتماعی منبع استخراج متغیر (مفهوم) شاخص طاهرخـــانی ١٣٧٩، زوا و تـــان ٢٠٠٥، زو میزان درآمد جانستون١٣٧٩، زو ٢٠٠٣، گودلند٢٠٠٦ تنوع منابع درآمدی جانــستون١٣٧٩، گودلنــد٢٠٠٦، مبراتــو و امنیت شغلی طاهرخانی ١٣٧٩ رضایت شغلی طاهرخـانی ١٣٧٩، مـرادی١٣٨٤، لیانـگ ١ گرایش به مهاجرت اریکــــــسون٢ ٢٠٠٢، گودلنــــــد٢٠٠٦، برخورداری از خدمات احتماعی عمومی (آموزش و بیمه ) دربــان آســتانه ١٣٨٤، طاهرخــانی ١٣٧٩، بهره گیری از امکانات بهداشتی و درمانی زوا و تان ٢٠٠٥، زو ٢٠٠٣ الگوی مصرف دربــان آســتانه ١٣٨٤، طاهرخــانی ١٣٧٩، دسترسی به امکانات رفاهی و خدمات عمومی گودلند٢٠٠٦ اعتماد بین شخصی دربان آستانه ١٣٨٤، طاهرخانی ١٣٧٩ نگرش نسبت به کیفیت زندگی روش تحقیق از آنجا که در این تحقیق ، اطلاعات مورد نیاز به طور عمده از طریـق پرسـش نامـه و بـا مراجعـه مستقیم به افراد نمونه آماری گردآوری شده و محقق در پی تشریح و توضـیح خـصوصیات جامعـه مورد نظر بدون دخالت در آن بودهاست ، روش اصلی مورد استفاده از نوع پیمایش توصیفی است .