چکیده:
یکی از تحولات مهم در عرصه قضائی کشور تشکیل نهاد مردمی شوراهای حل اختلاف در سال 1381 بود. پیش از این تاریخ، روند دادرسی و حل اختلافات، در دادگاهها و مراکز قضایی رسمی انجام می گرفت تا اینکه شوراهای حل اختلاف به عنوان نهادی شبه قضایی وارد عرصه قضاوت شدند؛ از آن پس جوامع شهری و روستایی کشور پذیرای نهاد نوپایی شده اند که عهده دار حل و فصل بخشی از اختلافات شهروندان است. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف ارزیابی عملکرد و تحلیل نقش شوراهای حل اختلاف روستایی در امنیت قضایی روستاییان انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی پیمایشی بوده و داده های تحقیق از طریق ابزار پرسش نامه گردآوری شده است. جامعه آماری نمونه را 15 روستای دارای شورای حل اختلاف شهرستان مرند تشکیل می دهند که از آن میان، 200 نفر از سرپرست خانوارهای روستاهای مربوطه با استفاده از روش های نمونه گیری کوکران و انتساب متناسب به عنوان نمونه آماری انتخاب شده اند. دراین مطالعه در مجموع 55 گویه به عنوان مولفه های مثبت و منفی موثر در امنیت قضایی روستاییان مورد ارزیابی قرار گرفت که در نهایت با استفاده از آزمون آماری T جفت شده(وابسته) مورد تحلیل قرار گرفته اند. بر اساس نتایج به دست آمده، تفاوت معناداری بین دوره قبل و بعد از شوراهای حل اختلاف در اغلب گویه های مرتبط با امنیت قضایی روستاییان شهرستان مرند مشاهده می شود؛ لذا می توان گفت علی رغم برخی کاستی ها، شوراهای حل اختلاف از نهادهای موثر در گسترش فرهنگ صلح و سازش در جامعه و شکل گیری امنیت قضایی در جامعه روستایی کشور می باشند.
خلاصه ماشینی:
در واقع هدف کلی از تنظیم شاخص هـا را مـی تـوان شناخت کمی دقیق شرایط موجود در یک مقطع زمانی و همچنین تصویر رونـدها و دگرگـونی هایی که در طی سال ها در جامعه مورد نظر صورت خواهد گرفت دانـست ؛ بـر همـین اسـاس مؤلفه ها و عوامل اصلی مورد نظر جهت سنجش امنیت قضایی در روستاهای مورد مطالعـه بـه صورت زیر انتخاب شدند: شکل شماره ١: شاخص های اصلی مورد نظر جهت سنجش امنیت قضایی روستاییان شاخص های مورد نظر بعد اقتصادی بعد اجتماعی بعد مکانی گویه های مثبت گویه های مثبت گویه های مثبت امنیت سرمایه گذاری مشارکت امنیت رفت و آمد اشتغال همبستگی اجتماعی امنیت دسترسی درآمد رضایتمندی گویه های منفی گویه های منفی آسودگی خاطر تخریب سبزینگی اختلافات طلبکار و بدهکار اعتماد و اطمینان میراث طبیعی تقسیم به سهم محصولات انس و الفت بهداشت عمومی هزینه های دادرسی گویه های منفی اموال عمومی آسیب های مالی اختلافات خانوادگی و طایفه ای ارث تکدی گری و کلاشی پیشگی تجاوز به حقوق جرم و جنایت ضرب و جرح دزدی و سرقت کینه و کدورت آب و آبیاری در ضمن داده های آماری مربوط به شوراهای حـل اخـتلاف در سـطح اسـتان آذربایجـان شرقی و شهرستان مرند و نیز سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان و شناسنامه آبادی هـای منطقه مورد مطالعه در سال ١٣٨٥ مواد اصلی تحقیق حاضر را تشکیل می دهند.