چکیده:
بازار تبریز از گذشته های دور با کارکردهای قوی و متنوع، حوزه نفوذی وسیع و گسترده در سطح ملی و بین المللی داشته؛ اما در دهه های اخیر به دلیل بی توجهی طرح های شهری به آن در معرض افول قرار گرفته است. روش تحقیق در نوشتار حاضر توصیفی و تاریخی است، که با استفاده از داده های حاصل از روش های میدانی و کتابخانه ای انجام شده است. کاهش بارگذاری سطح فعالیت های تجاری به لحاظ کمی، ایجاد رقابت پذیری با هدف کارایی فضایی و اقتصادی، تقویت، احیا و توسعه محوری کشور با عملکرد بازرگانی ـ تجاری، ارتقای کارایی و بهره وری بهینه اقتصادی، و همچنین فعالیت های کلان شهر تبریز با استفاده از ظرفیت های درونی مرکزیت بافت تاریخی منطقه، تقویت کیفی و ارتقای شان بازار به عنوان مرکز اقتصادی کلان شهر تبریز، از یافته های تحقیق به شمار می آید.
خلاصه ماشینی:
"از نظر دتمان و ویرث،شهرهای سنتی ایرانی-اسلامی کارکردها و ویژگیهایی بدین شرح دارند:1-وجود سلسلهمراتبی از کارکردها با مسجدآدینه و بازار به عنوان هسته مرکزی فضایی هر شهر اسلامی؛2-وجود سلسلهمراتب بازرگانی و پیشهوری در درونبازار،به طوری که نظم و ترتیب مشخصی از فعالیتهای کسبوکار و صنفبندی در سراسر مجموعه بازار به چشممیخورد،و از منظر بازرگانی نیز دکانها با کالاهای مرغوب و طراز اول در مجاورت هسته بازار و گذرگاهها یا راستههایمعتبر استقرار مییابند و دادوستد کالاهای کم ارزشتر در فاصله دورتری از مرکز صورت میپذیرد؛3-وجود محلههایمسکونی درونشهری یا جداییگزینی مناسب و هماهنگ با تفاوتگذاریهای اجتماعی،قومی و دینی میان مردم شهر؛4-وجود تأسیسات و استحکامات نظامی-دفاعی مانند حصار،برج،بارو،دروازه،بندها و دربندهای محلهها؛و 5-مشخصات و ویژگیهای دیگری مانند گورستانها و بازارهای دورهای بیرون باروی شهر(اهلرز،1373:30-31).
(به تصویر صفحه مراجعه شود) هدف این پژوهش تحلیل کارکردهای اقتصادی و حوزه نفوذ بازار تبریز و حوزه نفوذ و ارتباط آن با فضای پیرامون وبررسی نقش این بازار در ارائه خدمات به نواحی پیرامون و تأثیرگذاری بر تمرکز برخی از خدمات در مرکز بافت تاریخیشهر تبریز است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) حوزه نفوذ اقتصادی تبریز و بازار آن بازار تبریز به دلیل داشتن موقعیت مرکزی،از دیرباز دارای انواع کارکردهای شهری به ویژه تجاری،بازرگانی و تفریحیبوده که علاوه بر نیازهای ساکنان خود شهر،نیازهای نواحی دوردست و حتی فراتر از مرزهای جغرافیایی فعلی استان رانیز تأمین میکرده است.
در بررسی نقش و حوزه نفوذ تبریز در حوزهاستان در پایه آمایش استان از مدل جاذبه و تئوری نقطه جدایی استفاده شده است و چهار شهر بزرگ استان(مراغه،مرند،اهر و میانه)در جهت شمال شرقی،شمال غربی،جنوب غربی و جنوب شرقی به عنوان کانونهای رشد برای محاسبهحوزه نفوذ به کار آمدهاند."