چکیده:
از دههی 1980 به بعد توسعهی پایدار بهعنوان مفهوم اصلی و بنیادی در راهبرد حفاظت جهانی سازمان ملل و در گزارش برانتلند قرار گرفت. توسعه شهری پایدار نیز اهمیت بسزایی را در دل مفهوم توسعهی پایدار دارد. شهرنشینی شتابان، همزمان با ظهور و تکامل سرمایهداری در ایران، انباشت سرمایه، تمرکز فضایی ابزار تولید، بیشتر در چند شهر بزرگ کشور بهویژه تهران، انجام شد که نتیجهای جز توسعه ناپایدار شهری دربرنداشت. هدف این مقاله استفاده از روش تلفیقی منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی برای سنجش میزان پایداری در سطح محلههای شهری تهران است، بهدلیل وسعت زیاد محدودهی مورد مطالعه، محلههای منطقهی 17 شهرداری تهران برای مطالعهی موردی انتخاب شد. به همین دلیل، 20 شاخص مختلف اقتصادی ـ اجتماعی و کالبدی برای سنجش پایداری استفاده شد. در ابتدا شاخصها بهشیوهی لایهی اطلاعاتی، وارد سیستم اطلاعات جغرافیایی شد. برای تفاوت در مقیاس اندازهگیری، شاخصها بیمقیاس شدند؛ سپس با استفاده از تابع عضویت مثلثی، هر شاخص جداگانه در داخل سیستم اطلاعات جغرافیایی فازی شد. پس از آن با استفاده از استدلال اولیه و نهایی ممدانی، وضعیت پایداری منطقه در نه طبقه (کاملا بد، خیلی بد، بد، نسبتا بد، متوسط، نسبتا بالا، بالا، خیلی بالا، کاملا بالا) دستهبندی شد و در پایان شاخصها نافازی شدند. یافتههای پژوهش نشان میدهد که استفاده از روش ترکیبی منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی، تحلیل فضایی مطلوبی را از وضعیت پایداری در سطح محلهها نشان میدهد. نتیجهی مطالعه نشان میدهد که وضعیت پایداری محلههای شهری منطقهی 17 در سطوح متوسط و پایین از آن قرار دارند. از جهت پایداری، محله فلاح در وضعیت متوسط قرار دارد که بهترین وضعیت را در بین محلهها دارد و بدترین وضعیت از جهت پایداری برای محلهی بلورسازی است.
خلاصه ماشینی:
"هدف این مقاله استفاده ازروشتلفیقی منطق فازی و سیستم اطلاعات جغرافیایی برای سنجش میزان پایداری در سطحمحلههای شهری تهران است،به دلیل وسعت زیاد محدودهی مورد مطالعه،محلههای منطقهی17 شهرداری تهران برای مطالعهی موردی انتخاب شد.
&%07718EJPG077G% (به تصویر صفحه مراجعه شود) مبانی نظری تعریف گزارش برانتلند پایه و اساس توسعهی پایدار به شمار میرود و بر این اساس پایداری را بیشتر در سه بعداکولوژیکی،اقتصادی و اجتماعی مورد بررسی قرار میدهند ),8002,saedapapeX & ikavoV;8,6002,rekaB374( "توسعهی پایدار ابعاد دیگری نیز دارد که میتوان به ابعاد،کالبدی،مکانی،فرهنگی و سیاسی اشاره کرد"(بدری،1380،173؛موسی کاظمی 1379،39).
noitcifizzifeD o} (به تصویر صفحه مراجعه شود) یافتههای تحقیق سنجش پایداری در ابعاد اجتماعی،اقتصادی،کالبدی و محیطی برای محلههای منطقهی 17 به اینگونه انجام شد کهپس از فازیسازی لایههای اطلاعاتی،60 لایهی اطلاعاتی برای مجموعههای فازی ضعیف و متوسط و قویبه دست آمد،برای انجام استدلال فازی،شاخصهای اجتماعی و اقتصادی و شاخصهای کالبدی به طور جداگانه مورداستدلال اولیه قرار گرفتند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) استدلال اولیه برای شاخصهای کالبدی نیز به کار گرفته شد که نتیجهی آن به صورت شکل(9)است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود)&%07719EJPG077G% براساس نظریههای توسعهی شهر پایدار،شهری پایدار است که با تکیه بر توان اکولوژیک محیط اطراف خودعدالتمحور،صرفهجو با بالاترین سطح کیفیت زیست و معیشت باشد؛اما برطبق جدول(4)وضعیت پایداری محلهها درمنطقهی 17 شهرداری تهران از متوسط به پایین است و توسعهای این محلهها در وضعیت کاملا پایدار انجام نمیشود.
بحث و نتیجهگیری نتایج به دست آمده در بخش یافتههای تحقیق نشان داد که وضعیت پایداری محلههای منطقهی 17 شهرداری تهران درشرایط متوسط و نسبتا بد است که این شرایط در الگوی توسعهی پایدار شهری و رویکردهای توسعهی شهری پایدارنیست."