چکیده:
نبکا یکی از اشکال تراکمی ماسههای بادی است که تحت تاثیر پوشش گیاهی و بهدامانداختن ماسههای بادی در محیطهای بیابانی و نیمهبیابانی بهوجود میآید. این پژوهش به بررسی ویژگیهای اکوژئومورفولوژیکی نبکاهای گیاهان جنس Tamarix و Prosopis koelziana در غرب دشت لوت پرداخته است. به اینگونه که پس از شناسایی محدودهی مورد مطالعه با استفاده از ترانسکت، نبکاهای مورد نظر انتخاب و ویژگیهای مورفومتری نبکاها و نوع گیاه بررسی شده و با نمونهبرداری از رسوبات نبکاها، به گرانولومتری نمونههای رسوب در آزمایشگاه پرداخته شده است. نتایج نشان میدهد که در بین 30 نبکای انتخاب شده، 4 گونهی گیاهی وجود دارند که نبکاها با توجه به نوع گیاه، ویژگیهای مورفومتری متفاوتی دارند. نتایج بهدست آمده از تحلیل همبستگی عوامل مورفومتری نبکاها (ارتفاع تپهی نبکا، ارتفاع تاج گیاه از سطح زمین، مساحت نبکا، محیط و پهنای نبکا) نشان میدهد که همبستگی در رابطه با گونههای Tamarix aphylla و Prosopis koelziana ، در سطح 99 درصد معنادار هستند. بیشترین میانگین ارتفاع نبکا در گونهی Tamarix aphylla 8/7 متر و میانگین ارتفاع تاج گیاه 09/11 متر است. در مورد میانگین مساحت، محیط و پهنای نبکا، بیشترین مقدار مربوط به Tamarix aphylla است که بهترتیب 39/322، 3/68 و 24/18 متر است. همچنین نتایج بهدستآمده از گرانولومتری نشان میدهد که از دید درشتی رسوبات، درشتدانهترین رسوبات، مربوط به گونهی Tamarix aphylla بوده و گونههای دیگر در جایگاههای بعدی قرار میگیرند. تحلیل همبستگی گرانولومتری رسوبات نشان میدهد که نوع گونهی گیاهی، در اندازهی رسوبات هر یک از نبکاها تاثیر شایانی دارد، بهطوریکه در سطح یک منطقه که وزش باد و رسوبات مشترک زیادی دارند، ویژگیهای رسوبات نبکاها با توجه به نوع گونهی گیاهی با یکدیگر متفاوت است.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) تحلیل آماری ویژگیهای مورفومتری نبکاهای مورد مطالعه میانگین ارتفاع نبکا در گونهی allyhpa xiramaT 7/8 متر و میانگین ارتفاع تاج گیاه 11/09 متر است،درحالیکه درگونههای دیگر مورد مطالعه،این میانگین کمتر است،به طوری که ارتفاع نبکا در گونهی adirolf xiramaT با ارتفاع 2/12 متر در جایگاه دوم و گونهی anaizleok siposorP و iyhcstok xiramaT در رتبههای بعدی قرار دارند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) تحلیل همبستگی گرانولومتری رسوبات نتایج تحلیل همبستگی رسوبات نبکاها نشان میدهد که بیشترین همبستگی رسوبات،بین رسوبات نبکای تخریب شده ورسوبات نبکای گونهی iyhcstok xiramaT در سطح 95 درصد معناداری وجود دارد و نشاندهندهی این مطلب استکه نبکاهای دیگر هرکدام ویژگیهای رسوبشناسی متمایزی دارند،به طوری که همبستگی آنها کمتر از 95 درصدمعناداری است(جدول شمارهی 12).
نتایج کسب شده از تحلیل همبستگی عناصر مورفومتری نبکاها(ارتفاع تپه نبکا،ارتفاع تاج گیاه،مساحت،محیط و پهنا)نشان میدهد که همبستگی در رابطه با گونههای allyhpa xiramaT و anaileok siposorP در سطح 99 درصدمعناداری و در مورد گونههای iyhcstok xiramaT و adirolf xiramaT ،عناصر در سطح 95 و 99 درصد معناداریقرار دارند.
در رابطه با ارتفاع نبکاها و ارتفاع تاج پوشش گیاهی از سطح زمین،گونهی allyhpa xiramaT در مقامنخست و گونههای دیگر در جایگاههای بعدی قرار میگیرند که این موضوع نشاندهندهی اهمیت ارتفاع گونه در اندازهینبکا و وجود همبستگی شدید بین آن است.
loV,stnemnorivnE dirA fo lanruoJ,treseD nakamilkaT eht ni senoC xiramaT fo erutcurtS lanretnI dna noitamroF."