چکیده:
در برنامه ریزی های منطقه ای و توسعه سرزمین، یکی از مسائل اساسی که برنامه ریزان با آن مواجه هستند، شناسایی مناطق مناسب به منظور استقرار و توسعه انواع فعالیت ها است. مدل ها و روش های گوناگونی در این زمینه وجود دارد و پیشرفت های تحقق یافته در سیستم های اطلاعات جغرافیایی (GIS)، امکان مدل سازی و تحلیل اطلاعات را به طور فضایی فراهم کرده است. پژوهش حاضر به تحلیل تناسب اراضی به منظور استقرار مراکز خدمات روستایی با در نظر گرفتن مجموعه ای از عوامل اجتماعی، اقتصادی و محیطی در بخش سلطانیه می پردازد. مسئله مهم در این تحقیق، مشخص کردن تناسب اراضی به منظور استقرار مراکز خدمات روستایی است، به طوری که این مراکز، بیشترین پوشش خدماتی را داشته باشند. در این پژوهش، از روش های تحلیل تصمیم چندمعیاره (مقایسه زوجی و تکنیک PROMETHEE II) در محیط سیستم های اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است که به الگوسازی فضایی بخش سلطانیه می پردازد. کل منطقه مورد مطالعه با در نظر گرفتن شرایط اجتماعی، اقتصادی و محیطی به پنج قسمت از کاملا نامناسب تا کاملا مناسب برای استقرار مراکز خدمات روستایی تقسیم شده است. طبق نتایج تحقیق حاضر، قسمت های کاملا مناسب به منظور ایجاد مراکز خدمات روستایی، مناطقی نسبتا هموار بوده و از زمین های باارزش برای کشاورزی و مستعد رشد از لحاظ اقتصادی تشکیل شده اند و عمدتا سکونتگاه هایی هستند که از نظر تراکم جمعیتی و نیز امکانات زیربنایی در موقعیت بهتری قرار دارند.
خلاصه ماشینی:
تحلیل تناسب اراضی به منظور استقرار مراکز خدمات روستایی با استفاده از روش های PROMETHEE II و مقایسه زوجی در محیط GIS (مطالعه موردی : بخش سلطانیه ، شهرستان ابهر) حسنعلی فرجی سبکبار* حسین نصیری ** محمد حمزه *** یوسف رفیعی **** شاپور سلمانوندی ***** تاریخ دریافت : ١٣٨٩/٤/١٦؛ تاریخ پذیرش : ١٣٨٩/١٠/٤ چکیده در برنامه ریزی های منطقه ای و توسعه سرزمین ، یکی از مسائل اساسی که برنامه ریزان با آن مواجه هستند، شناسایی مناطق مناسب به منظور استقرار و توسعه انواع فعالیت ها است .
سؤالات مطالعه حاضر عبارت اند از اینکه چـه عواملی در این زمینه دخالت دارند؟ چه مناطقی در سطح شهرستان ، از قابلیت بیشتری به منظور استقرار مراکز خدمات روستایی برخوردار هستند؟ چگونه می توان این مناطق را شناسایی کرد؟ پژوهش حاضر، برای پاسخگویی به این سؤالات ، با بهره گیری از سیستم های اطلاعات جغرافیایی و روش های مقایسـه زوجی و PROMETHEE II١، به الگوسازی تحلیل تناسب اراضی به منظـور اسـتقرار مراکـز خـدمات روستایی می پردازد.
اهداف تحقیق اهداف مطالعه حاضر عبارت اند از: تحلیـل تناسـب اراضـی بـه منظـور اسـتقرار مراکـز خـدمات روسـتایی بـا اسـتفاده روش هـای PROMENTHEE II و مقایسه زوجی در محیط GIS؛ 1 Preference Ranking Organization METHod for Enrichment Evaluations II غنا بخشیدن به مطالعات کـاربردی موجـود در برنامـه ریـزی روسـتایی و مطالعـات مربـوط بـه مکان یابی مراکز خدمات روستایی در کشور و توزیع فضایی مناسب این مراکز؛ ایجاد پایگاه اطلاعاتی مکانی با قابلیـت روزآمـد کـردن اطلاعـات کـه بتوانـد تصـمیم سـازان و برنامه ریزان را در انتخاب سناریوهای مختلف یاری کند.