چکیده:
هدف از پژوهش حاضر، بررسی و تعیین میزان انطباق چکیده فارسی مقاله های مجله های علمی ـ پژوهشی حوزه علوم انسانی با عناصر مندرج در استاندارد ایزو 214 است . روش پژوهش، پیمایشی است. به دلیل تنوع چکیده ها در این حوزه، چکیده ها به دو دسته کلی تقسیم شد: 1. چکیده های راهنما 2. چکیده های تمام نما. دو سیاهه استخراج شده از عناصر مندرج در استاندارد ایزو 214 به عنوان ابزار پژوهش برای دو نوع چکیده موجود انتخاب گردید. جامعه پژوهش حاضر، شامل 270 چکیده فارسی از آخرین دوره مجله های علمی ـ پژوهشی در دسترس در حوزه علوم انسانی بود که تا قبل از سال 1383 موفق به کسب رتبه علمی ـ پژوهشی از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری شده بودند. این تعداد نمونه به روش تصادفی انتخاب شد. یافته ها نشان داد 37/60 % چکیده های جامعه پژوهش از نوع چکیده راهنما و 63/39% از آنها از نوع چکیده تمام نماست، همچنین، یافته ها نشان داد میانگین درصد همخوانی چکیده های راهنما با عناصر استخراج شده از استاندارد ایزو 214، 14/83 % و میانگین درصد همخوانی چکیده های تمام نما با عناصر مذکور70/78% است. در ادامه اطلاعات الگوی ارائه شده برای نوشتن چکیده در بخش «راهنمای نویسندگان مقاله ها» در هر مجله بررسی شد. نتایج پژوهش نشان داد: 1. چکیده های حوزه علوم انسانی بیشتر از نوع چکیده راهنماست 2. در حوزه علوم انسانی، چکیده های راهنما بیشتر از چکیده های تمام نما با استاندارد ایزو 214 مطابقت دارند 3. اطلاعات ارائه شده در الگوی مجله برای نوشتن چکیده، عناصر محدودی از استاندارد ایزو 214 را منعکس می کند
خلاصه ماشینی:
اهميّت و اهداف پژوهش هدف اصلي پژوهش حاضر، تعيين کيفيّت مندرجات چكيدههاي مقالات مجلّههاي علمي ـ پژوهشي فارسي از طريق شناسايي نقاط قوّت و ضعف چكيدهها با تأکيد بر رعايت استاندارد بينالمللي ايزو 214 است و ميتواند در يکدست کردن روشهاي فشردهسازي به منظور ايجاد شرايط مناسب براي سهيمشدن سازمانها درمنابع اطّلاعاتي يکديگر مفيد و مؤثر واقع گردد.
2. توجّه به نوع مقالات (مقالات مروري و مقالات پژوهشي) موجود در اين حوزه و تعيين نسبت حضور آنها و ميزان انطباق چکيدههاي هر نوع مقاله با معيارهاي تعيين شده براي چکيده 3.
پژوهش حاضر نيز با روش تحقيق پيمايشي به بررسي وضعيّت و شرايط تعدادي از چكيدههاي فارسي مقالههاي مجلّههاي علمي ـ تمامنماي حوزة علوم انساني بر اساس معيارهاي ذكر شده در استاندارد " ايزو 214 " بررسي كرده است.
جامعة آماري و نمونة آماري جامعه آماري اين پژوهش، شامل 907 چكيده فارسي مقالات مجلّههاي علمي ـ پژوهشي در حوزة علوم انساني است که آخرين دورة آن در کتابخانههاي در دسترس وجود دارد.
به هر حال، ذكر معدود پژوهشهاي انجام شده براي آگاهي از تحقيقهاي پيشين، شيوة انجام كار و نتايج حاصل از آن ضروري به نظر ميرسد در ادامه، به ترتيب سال انجام پژوهش آنها را شرح دادهايم: «حفيظي اردكاني» (1378) در تحقيق خود با هدف تعيين ميزان رعايت استاندارد ايزو در تهيه چكيده پاياننامههاي کارشناسي ارشد دانشگاه تربيت مدرس و دانشگاه تهران در فاصله سالهاي 1374-1376، استانداردهاي چكيدهنويسي را پس از ترجمه و تعيين موارد لازم، سياههبندي كرده.
" Writing Abstracts for Free-Text Searching ", Journal of Documentation ,42(1) : 11-22, Available online at: http: //www.
"Writing an Abstract ", Available online at: http://www.