چکیده:
پژوهش حاضر به بررسی عوامل بازدارندة مؤثر بر پژوهشهای دانشجویی پرداخته است. روش تحقیق توصیفی ـ پیمایشی و جامعة آماری شامل 700 نفر از دانشجویان دانشکده تربیت معلم دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم هستند که 200 نفر از آنان، به شیوة تصادفی طبقهای به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند. دادههای موردنیاز از طریق پرسشنامه محققساخته، با پایایی 91/0 بر مبنای مقیاس درجهبندی 5 سطحی لیکرت جمعآوری شد. تجزیه و تحلیل دادهها بر اساس آزمون خی دو نشان داد که به ترتیب عوامل فردی (فنی و تخصصی)، انگیزشی، نحوة ارائه خدمات پژوهشی، اداری - ساختاری و فرهنگی در پژوهشهای دانشجویی نقش بازدارندگی دارند. پایین بودن علاقه به پژوهش، برگزار نشدن کارگاههای روش تحقیق، تأکید بر آموزشمحوری به جای پژوهشمحوری، کمبود نشریات و منابع مرجع حوزه تخصصی رشتهها، فقدان قوانین مشخص برای ارزیابی فعالیتهای پژوهشی دانشجویان و عدم دسترسی به استادان مجرب برای راهنمایی پژوهش دانشجویی از اولویتدارترین موانع هستند.
خلاصه ماشینی:
"از سوی دیگر، ساختار تحقیقاتی دانشگاهها و مؤسسات علمی و پژوهشی نیز که در تمامی دنیا، تأمینکنندة اصلی نیازهای علمی هستند، با دشواریهایی از جمله، عدم تناسب نظام اداری با نظام پژوهشی، استقرار مقررات انعطافناپذیر، عهدهداری نظارت به جای هدایت توسط آموزش عالی، آموزشمحوری به جای پژوهشمحوری و تولید علم، موظف نبودن استادان به انجام کارهای علمی و تحقیقاتی، 344 ضعف مفرط فرهنگ پژوهش و رواج سطحینگری و تأکید آموزش عالی بر یاددهی به جای پژوهش، فقدان کادر علمی صرفا پژوهشی، تکیه بر اعتبارات دولتی و عدم استقلال دانشگاهها و فقدان تلاش برای بازاریابی تحقیقات و کسب درآمد، روشن نبودن اهداف و رسالتها، عدم پویایی برنامههای آموزشی، نبود ارتباطات ساختاری بین آموزش و پژوهش، پذیرش روزافزون دانشجو بدون توجه به ظرفیتها، 345 فقدان انگیزه به جهت وجود بروکراسی پیچیده، مشکلات معیشتی محققان، فراهم نبودن امکان انتشار و ارائة تحقیقات در سمینارهای علمی تحقیقات، دشواری تصویب طرحها، فراهم نبودن امکان ادامه تحصیل در مقاطع عالی، نبود نظام و سازوکار صحیح ارزیابی و نظارت بر طرحهای تحقیقاتی، مقررات دست و پاگیر استخدام محقق و مشارکت در طرحها، فقدان رقابت سازنده و کمبود نیروهای پژوهشگر و عدم برنامهریزی برای تربیت آن، فقدان شایستهسالاری و انزوای نیروهای علمی، پدیده فرار یا مهاجرت نخبگان و...
6. از نظر دانشجویان، پایین بودن علاقه به فعالیتهای پژوهشی، عدم برگزاری کارگاههای مناسب روش تحقیق، تأکید بر آموزشمحور، به جای پژوهشمحوری در دانشگاهها، کمبود نشریات و منابع مرجع حوزه تخصصی رشته تحصیلی، فقدان قوانین مشخص برای ارزیابی فعالیتهای پژوهشی دانشجویان، در دسترس نبودن استادان مجرب برای راهنمایی و مشاوره پژوهشی، عدم حمایت مادی از طرحهای پژوهش دانشجویان، پایین بودن روحیه فعالیتهای گروهی و تیمی، به ترتیب مهمترین عوامل بازدارندة مؤثر بر فعالیتهای پژوهشی دانشجویان هستند و طولانی بودن فرآیند فعالیتهای اجرایی پژوهشهای دانشجویی نیز کماثرترین مورد است."