چکیده:
این مقاله درصدد پاسخ به این سؤال است که «سبک رهبری در مدیریت اسلامی چگونه است؟» آموزههای اسلامی مربوط به موضوع رهبری بر اساس روش کتابخانهای در جمعآوری اطلاعات و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، جمعآوری، توصیف و تحلیل میشود. اساسا سبک رهبری با نوع انسانشناسی ارتباط وثیقی دارد. اگر برای انسان، نوعی کرامت ذاتی قایل باشیم، نحوة رهبری و تعامل با او کریمانه خواهد بود و اگر او را لئیم و پست تصور کنیم، شیوة رهبری مستبدانه و خوارکننده است. فرضیه این تحقیق آن است که شیوة رهبری در مدیریت اسلامی کریمانه است؛ زیرا بر کرامت ذاتی انسانها استوار است. این شیوه مستفاد از کلام مولای متقیان حضرت علی( است که میفرمایند: «واخلط الشدة بضغث من اللین و ارفق ماکان الرفق ارفق و اعتزم بالشدة حین تغنی عنک الا الشدة.» رهبر باید نرمش حداکثری را با شدت حداقلی در سازمان ترکیب کند و در مواجهه با افراد، تا حد امکان نرمش و مدارا نشان دهد و در هنگام ضرورت، شدت عمل نشان دهد. مواضع شدت عمل را میتوان خیانت، سرپیچی از فرمان و مانند آن دانست. هریک از مؤلفههای رهبری، خود دارای شاخصها و مراتبی است. استفاده از شیوة رهبری نیازمند مبادی و مقدماتی است که مهمترین آنها داشتن سعة صدر است. چنانچه این شیوه با انگیزة جلب رضای الهی انجام شود، میتوان آن را «رهبری معنوی» نیز نامید. این شیوه رهبری بر دیگر وظایف مدیریت نیز تأثیرگذار است.
خلاصه ماشینی:
"نرمش و مدارا شدت عمل ابتنای شیوة رهبری بر مبانی انسانشناسی بر اساس مبنای انسانشناسی اسلام و با توجه به کرامت ذاتی انسانها، در برخورد با چنین موجودی، ممکن نیست اصل بر شدت عمل و اعمال خشونت باشد، بلکه لازم است اصل بر رأفت، نرمش و مدارا برای راهبری و هدایت سازمانی افراد باشد.
اما در رهبری کریمانه، مشکل ابزار سنجش و ابهام و پیچیدگی در فرایند رهبری وجود ندارد؛ اقتضا روی افراد است، نه نظام و به یک معنا، فراسازمانی است؛ یعنی دربارة همة افراد، در هر موقعیت شغلی و در هر سازمانی که باشند، صادق است و سازمان نقشی در تعیین شیوه (نرمش و شدت) ندارد، بلکه این افراد هستند که مشخص میکنند چگونه باید با آنها برخورد نمود، در هر موقعیت و جایگاهی که باشند؛ در مشاغل بالا و سطوح عالی باشند و یا در مشاغل عملیاتی و پایینتر.
آنچه از همه مهمتر و به این سبک رهبری نزدیکتر است، سعة صدر است؛ زیرا رهبر باید به گونهای باشد که بتواند در مقابل زیردستان خود، نرمش نشان دهد؛ بر آنها حلیم و با آنان رفیق باشد، در لغزشها و سهوهای آنان با بزرگواری برخورد کند، آنان را با همة تفاوتهای شخصیتی در جهت اهداف تحمل نماید و با سلیقهها و خصوصیات گوناگون آنها کنار بیاید و خویشتنداری کند تا جز در مواقع ضروری، شدت نشان ندهد.
نتیجه گیری شیوه رهبری در مدیریت اسلامی کریمانه و مبتنی بر کرامت ذاتی انسان هاست این شیوه که مستفاد از کلام مولای متقیان حضرت علی( است بیان می کند که رهبر باید نرمش حداکثری را با شدت عمل حداقلی ترکیب و در مواجهه با افراد تا حد امکان نرمش و مدارا نماید و در مواقع ضرورت، شدت عمل از خود نشان دهد."