چکیده:
در مقاله حاضر تلاش شده است خصوصیات حقوقی اوراق در قوانین کشور ایران (براساس فقه امامیه)، مالزی (به عنوان اولین کشور اسلامی ناشر اوراق اجاره، براساس فقه اهل سنت) و انگلیس (بهعنوان یکی از کشورهای غربی پیش رو در تدوین قوانین لازم جهت انتشار اوراق بهادار اسلامی) بهصورت تطبیقی مورد بررسی قرار گیرد. نتایج این مطالعه، نشان دهندهی تشابه زیاد قوانین ایران و مالزی و اختلاف چشمگیر آن با قوانین مرتبط در انگلیس است. اختلاف در تعریف قرارداد، نحوه ارزشگذاری دارایی مبنای قرارداد، تعیین حد بازدهی اوراق و...، نشانگر توجه و تاکید قوانین گفته شده، بر عملیات انتشار اوراق بهادار اسلامی (صکوک) بهعنوان عملیاتی اسمی و صرفا جهت نقل و انتقال وجوه و منابع مالی و در راستای توسعه پایه مالیاتی این کشور، بدون اهتمام بر انجام فعالیت اقتصادی دارای ارزش افزوده است.
This paper is a comparative study of legal aspect of Islamic securities (Sukuk)، between Iran (as shia fiqh) Malaysia (as the first country that issued sukuk based on sonni fiqh) and England (as a chief western country in sukuk). Results indicate many similarities between Iran and Malaysia rules despite specifications with England rules. Different in definition of contract، asset valuation، limitation for securities profit، etc… show that Britain rules emphasized on issuing Sukuk due to making turnover and developing tax، without attention to real economical activities.Keywords: Islamic securities (Sukuk)، Iran Law، Malaysia Law، England Law، Ijarah Sukuk.
خلاصه ماشینی:
تحلیل ماهیت و مفهوم کلی اوراق اجاره در یک تعریف کلی می توان اوراق بهادار اسلامی را به این صورت تعریف کرد: اوراقـی بـا ارزش اسمی یکسان که پس از اتمام عملیات پذیره نویسی ، بیانگر پرداخـت مبلـغ اسـمی منـدرج در آن توسط خریدار به ناشر است و دارنده آن مالک یک یا مجموعه ای از دارایی هـا، منـافع حاصـل از دارایی و یا ذی نفع یک پروژه یا یک فعالیت سرمایه گذاری خـاص مـی شـود [١].
خصوصیات دارایی ماده چهار آیین نامه بالا، خصوصیات دارایی مبنای اوراق را اینگونه تبیین می کند: - دارای ارزش کافی جهت تأمین مالی باشد، - مانعی برای انتقال دارایی یا حقوق آن از بانی به ناشر وجـود نداشـته باشـد (بـه عنـوان مثال ، مراحل قانونی انتقال دارایی انجام شود، بانی اقدامی انجام نداده باشد که به حـق تسلط غیر ـ طلبکاران بانی ـ بر دارایی مورد نظر منجر شود)، - دارایی ، با قیمت عادلانه به شرکت با هدف خاص منتقل شود، - منافع طرف سومی در تعارض با منافع بانی ، در انتفاع از دارایی وجود نداشته باشد، - در صورتی که بهره برداری بانی از دارایی ، به صورت تصدی دارایـی اسـت ، آغـاز مـدت تصدی باید حداقل بیش از ٦ ماه قبل از انتقال باشد، - دارایی مورد نظرباید با قواعد شرعی مطابقت داشته باشد.