چکیده:
گروتسک Grotesque)مفهوم، فن یا سبکی در هنر و ادبیات است که در آن ادیب یا هنرمند تلاش میکند دو حس ناسازگار ترس (دلهره یا انزجار) و خنده (طنز و مطایبه) را هم زمان به مخاطب خویش القا کند این مفهوم امروزه توصیف کنندة دنیای پریشان و ازخود بیگانه است؛ یعنی دیدن دنیای آشنا از چشم اندازی بس عجیب که آن را ترسناک و مضحک جلوه میدهد. بارزترین ویژگیهایی که یک اثر را گروتسک میسازد، عبارت است از: ناهماهنگی، افراط و اغراق، نابهنجاری و خندهآوری و ترسناکی. گروتسک از این نظر که نوعی تمسخر فیلسوفانۀ ناهنجاریهاست کارکردی شبیه به طنز دارد؛ اما یکی از مهمترین شاخههای هنر و ادبیات که گروتسک به آن راه یافته است، طنز و مطایبه است که یکی ازگونههای آن را «کاریکلماتور» تشکیل میدهد. کاریکلماتور گونهای نثر کوتاه، موجز، ساده و طنزآمیز است که با نگرشی متفاوت به دنیا و پدیدههای پیرامون به قصد برجستهسازی توجه میکند. گروتسک در کاریکلماتورها؛ بخصوص کاریکلماتورهای پیشرو این سبک، یعنی پرویز شاپور، نمود ویژهای دارد. گروتسک در کاریکلماتورهابیشتر زادۀ دو عنصر تناقض (ناهماهنگی) و اغراق و افراط است و کیفیت تصویری عجیب، ترسناک و مضحکی به آن میبخشد. از مهمترین شگردهای گروتسک در کاریکلماتورها میتوان به در هم ریختگی، ادغام سطوح، اغراق، دگردیسی و بهرهگیری از همزاد و متضاد اشاره کرد. این پژوهش با روشی توصیفی- تحلیلی به شناخت و بررسی مفاهیم گروتسک، چگونگی بروز و مضامین آن در کاریکلماتورها با ارائة شواهدی، پرداخته است.
Grotesque is a concept and style in art and literature in which artist or belletrist tries to induce two inconsistent senses of fear (anxiety or repulsion) or laugh (satire or humor) to second person simultaneously. Grotesque، today، describes and manifests distressed and alienation world. It means observing familiar world of strange perspective that shows off it fearful and ridiculous. The most prominent features that make a Grotesque work are as fallow: disharmony، extravagance and exaggeration، abnormality and comic and terrifying. But one of the most important art and literature branches that Grotesque enters in it، is satire and humor that one of its kind is Caricalamatur.
Caricalamatur is a kind of short، simple and satire prose that paid attention to around to phenomenon and world by different attitude with aim of foregrounding and based on some people opinion، also، it is defined as a caricature that is expressed by worlds.
Grotesque in Caricalamaturs has special appearance particularly in Caricalamatur of Parviz e Shapoor، the pioneer of this style.Grotesque in Caricalamaturs is more the result of two technics of abnormality (paradox)، and extravagance and exaggeration and present to it strange and comic and terrifying picture quality.
The most important of Grotesque technics in Caricalamaturs are disorder، levels integration، exaggeration، movement، metamorphosis and uses of antithetical and twin.This research has performed by descriptive- analytical method to recognize and investigate Grotesque concepts، how it occurs and its contents in Caricalamatur by evidence representation.
خلاصه ماشینی:
"تلفیق احساسات ناهمگون و متضاد (گروتسک) در طنز و مطایبه (نمونة مورد مطالعه: کاریکلماتورهای پرویز شاپور) فاطمه تسلیم جهرمی 1 دکتر یحیی طالبیان(( چکیده گروتسک Grotesque)مفهوم، فن یا سبکی در هنر و ادبیات است که در آن ادیب یا هنرمند تلاش میکند دو حس ناسازگار ترس (دلهره یا انزجار) و خنده (طنز و مطایبه) را هم زمان به مخاطب خویش القا کند این مفهوم امروزه توصیف کنندة دنیای پریشان و ازخود بیگانه است؛ یعنی دیدن دنیای آشنا از چشم اندازی بس عجیب که آن را ترسناک و مضحک جلوه میدهد.
در مقابل این شیوۀ آگاهانه، نوعی گروتسک ناآگاهانه وجود دارد که در غرب، نمونههای آن را لطیفههای خشونت بار و چندش آور تشکیل میدهد که شاید بتوان گفت نظیر آن در ادبیات ما مرسوم نیست؛ اما در غرب اشعار لطیفهوار «هری گراهام» (Harry Graham) درکتاب «اشعار بی رحمانه برای انسانهای بی دل و جرأت»6 از نمونه های آن به شمار میرود: «شوخی ساده» «آن روز پسر من، گوستاو، با یک احساس استثنایی(!) و شادمانی در خیابان قدم میزد.
اما جالبترین نظر در باب کاریکلماتور به عنوان طنز مدرن را شاید منوچهر آتشی ارائه داده باشد که با کنار هم قرار دادن شعر احمدرضا احمدی که پیشوای شعر موج نو ایران محسوب میشود و کاریکلماتورهای پرویز شاپور، برای آنها بن مایۀ فلسفی مدرنیسم قائل شده و آنها را اعتراض به زبان سیاست زده و رو به افول شعر آن دوران در نظر میگیرد."