چکیده:
رشد جمعیت و توسعه شهرنشینی یکی از عوامل موثر بر افزایش دمای هوا در نواحی شهری است که و موجب ایجاد جزیره حرارتی بر روی این مناطق در مقایسه با محیط اطراف می شود و اثرات ناشی از آن می تواند نقشی اساسی و مهم در کیفیت هوا داشته و به تبع آن، سلامت عمومی ایفا کند. در این پژوهش، تصاویر TM ماهواره لندست پنج در تاریخ 25 ژوئیه 1992 و ETM+ ماهواره لندست هفت در تاریخ 6 اگوست 2002 برای بررسی جزیره حرارتی شهر مشهد مورد بررسی قرار گرفته و نقشه های دما و کاربری اراضی با استفاده از آن ها تهیه شده است. برای بررسی بهتر این پدیده، نیمرخ هایی در جهت شمالی- جنوبی، شرقی- غربی و شمال غربی- جنوب شرقی در نظر گرفته شده است. علاوه بر این برای داشتن درک بهتری از رفتار حرارتی پوشش های مختلف و اثرات الگوی فضای سبز بر دمای محیط، بعد فرکتالی این نیمرخ ها با استفاده از روش تقسیم کننده، محاسبه گردیده است. نتایج نشان داده دمای تابشی سطح مشهد به طور کلی در طی دهه 1992 تا 2002 افزایش داشته است و این افزایش در مناطق مسکونی چشمگیرتر است. نقشه های کاربری اراضی نیز نشان می دهند مناطق مسکونی در سال 2002 نسبت به سال 1992 توسعه یافته و بسیاری از پوشش های گیاهی از بین رفته و این مطلب توسط بعد فرکتالی محاسبه شده نیز مورد تایید قرار گرفته است. نتایج همچنین نشان داده نیمرخ شمال غربی- جنوب شرقی به علت گسترش بیشتر شهر و عدم یکنواختی سطوح، نسبت به سایر نیمرخ ها بعد فرکتالی بیشتری دارد.
Introduction: The population growth and urban development are the effective factors of increasing the air temperature for urban areas، which may cause formation of heat island، which itself influences air quality and consequently، the public health. The heat island is one of the phenomena which effects the human beings’ living environment in urban areas on a large scale. The heat island occurs when an extra percentage of surface vegetation is wiped out and replaced with buildings، roads and other urban constructions. This problem causes the trammel of the ripe solar radiation into the urban structures during the day and its reflection at night. Thus، the natural process of earth surface getting cold during the night happens more slowly. Consequently، the air temperature of cities will be naturally higher than the temperature of suburb regions. Because of its important effects on environment and health، urban heat island was evaluated for Mashhad، as a major city in Iran، using satellite images and the fractal theory.
خلاصه ماشینی:
"(4180: 1999 1 Oke 2 Barry 3 Chorely 4 Yague 5 Klysik 6 Fortuniak 7 Montaves 8 Haward 9 Solecke 10 Atwater 11 Changnon 12 Cotton 13 Pielke 14 Baik 15 Chun 16 Tumanov آکه (١٩٨٢ :٢٠) در مطالعات خود به این نتیجه رسید که اثر جزیره حرارتی بر روی دما بیش از سایر کمیـت - های هواشناسی است .
1 Markham 2 Barker 3 Spectral Radiance 4 Williams 5 Calibration constant از آنجا که تغییر دمای حاصل شده در شهرهای بزرگ به علت نغییر پوشش و کاربری زمین است ، بـرای بررسـی بهتر این موضوع ، نقشه کاربری اراضی (شکل ٥) با استفاده از نقشه های دما برای سال های ١٩٩٢ و ٢٠٠٢ تهیه شد.
/ شکل ٤ دمای تابشی سطح زمین در سه نیمرخ شمالی - جنوبی ، شرقی - غربی و شمال غربی - جنوب شرقی در سال های ١٩٩٢ (به ترتیب (الف )، (ج ) و (ه ) ) و ٢٠٠٢ (به ترتیب (ب )، (د) و (و)) همان طور که در بخش قبل ذکر شد، پس از مشخص شدن وقوع پدیده جزیره حرارتی در کلان شهر مشهد از نظریـه فرکتال نیز جهت تأیید رخداد این پدیده استفاده گردید.
با توجه به نتایج به دسـت آمـده در ایـن پژوهش ، ه توسعه شهری ، به خاطر ایجاد تغییر در پوشش زمین وضریب زبری سطح ، منجر بـه افـزایش تغییـرات مکـانی دمای تابش سطح و نیز بعد فرکتال می شود که این مسئله وقوع پدیده جزیره حرارتی را در کلان شهر مشهد نشان می دهد."