چکیده:
با پایان جنگ، موضوع بازسازی و سازندگی مطرح و دوران جدیدی در سیاست ایران آغاز شد. برنامه ها و سیاست های این دوران در راستای جبران خسارت ها و خرابی های ناشی از جنگ، بهبود وضعیت اقتصادی، تحکیم زیرساخت های اقتصادی کشور و چارچوب آن ها برنامه ی اول توسعه ی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بود. در سیاست گذاری های بازسازی و برنامه اول توسعه نهادها و سازمان های چندی تاثیرگذار بودند. در این مقاله نقش سومین دوره ی مجلس شورای اسلامی به عنوان یکی از نهادهای حکومتی دخیل در فرآیند سیاست-گذاری و تصویب برنامه ی اول توسعه بررسی شده است. این تحقیق نشان می دهد در فرآیند گذار به سازندگی و سیاست گذاری های مربوط به آن مجلس کم اثر بوده و بیشتر نق ش تبعی و تاییدکننده داشته است.
خلاصه ماشینی:
در ایـن مقالـه نقـش سـومین دوره مجلس شورای اسلامی به عنوان یکی از نهادهای حکـومتی دخیـل در فرایند سیاست گذاری و تصویب برنامه اول توسعه بررسی شـده اسـت .
(١٢)منابع مجالس مانند کمیته های علمی یـا اجرایـی ، کتابخانـه و واحدهای تحقیقاتی یا عوامل دیگر که برای موشکافی دقیق تر سیاست ها ضـروری هستند(١٣) می توانند فعالیت های آنان را تقویت کنند، چراکه این منابع بـر آگـاهی و استقلال مجلس می افزایند و در نتیجه آنها را قادر می سازند در سیاسـت گـذاریهـا مؤثرتر عمل کنند.
(٢٨)غلامرضا حیدری نماینده سومین دوره مجلس مـی گویـد: هاشمی بر این باور بود که پس از پایان جنگ وارد عرصه سازندگی شدهایم و بایـد عـلاوه بـر بازسـازی منـاطق جنگـی و واحـدهای آسـیب دیـده بـرفـراهم کـردن زیرساخت های لازم توسعه تأکید کنیم .
(٦٤)البته هاشمی هم بـه ایـن همراهـی نیازمند بود چراکه او در اجرای برنامه هایش ، مجلس را بـا خـود همـراه نمـی دیـد و برای اجرا و تقویت قدرت خود نیاز به رابطه محکمی با رهبری داشت .
هاشمی رفسنجانی در دوران ریاست خود بر مجلس ، یکی از عناصـر مـؤثر در تدوین سیاست ها و تصویب برنامه اول توسعه بود.
در این شرایط با حمایت رهبری، هاشمی چه در دوره ریاست مجلس و چـه در مسند ریاست جمهوری، تکنوکراتهای درون دولت ، کروبـی (رئـیس مجلـس )، تنی چند از نمایندگان عضو کمیسیون برنامه و بودجه و فشـار گـروههـای ذینفـوذ بازار و بخش خصوصی که با پایان دولت موسوی موقعیت برتری در اثرگـذاری بـر سیاست های اقتصادی به دست آورده بودند، فرایند تغییر سیاسـت هـای اقتصـادی و تصویب برنامه شتاب گرفت .
این فراینـد نشـان مـی دهـد سـومین دوره مجلس در سیاست گذاری های برنامه اول و در اثرگذاری بـر آن بیشـتر نقشـی تبعی و تأییدکننده داشت .