چکیده:
وجود انواع رنگ ها در طبیعت، امری بی اهمیت یا تصادفی نیست بلکه بیانگر دخالت عالی ترین درجات حکمت در امر آفرینش است. رنگ ها همچون نشانه های روشن از گذشته های دور، برای بیان باورهای مردم در ابزار، وسایل و لباس و مانند آنها نمود یافته است. شاعران معاصر عرب با تاثیر از نمادگرایان غربی، رمز و نماد را وارد شعر معاصر کردند و به هر چیزی، خاصیت نمادین بخشیدند. عنصر رنگ نیز که یکی ازاجزای مهم صورخیال است، یکی از عناصر مهم زبان نمادین شاعران مقاومت و بیان نمادین آنها گردید. این مقاله بر آن است تا به سوال های زیر پاسخ دهد: 1- شاعر از این عنصر برای بیان مفاهیم نمادین خود، چه بهره ای برده است؟ 2- آیا می توان از طریق شناخت ویژگی ها، خواص و معانی نمادین رنگ ها و تاثیرات آنها، پرده از روی بسیاری از رمزهای شعر او برداشت؟
خلاصه ماشینی:
"&%00562PDAG005G% سمیح قاسم در این قطعه،با آوردن رنگ سرخ که نماد فداکاری،شهادت،خون و شور و نشاط است،به مبارزات خونین مردم فلسطین اشاره دارد وبا رنگ«سیاه»،ظلم و اندوه و فضای تاریک حاکم بر سرزمین فلسطین را بیان میکند.
رنگ سرخ که در بینش نمادین شاعر بیانگر جنبش،تحولانقلابی،اراده برای پیروزی و تمام شکلهای شور و زندگی و قدرت است،درادبیات پایداری با تعابیری دیگری مانند«م»،«وردۀ»مفاهیم نمادین خود را بیانمیکند تا نشان دهد که مقاومت و انتفاضه تا پیروزی ادامه دارد:(دیوان 567/3) {Sلم تزل فی الورید/#وجبۀ من دم لجریح جدید/#لم تزل وردۀ للشهید.
»(کوپر،1379:90-79) همچنین در قرآن کریم،رنگ سفید برای بیان پاکی و رستگاری مؤمنانآورده شده است:{/(و أما الذین ابیضت وجوههم ففی رحمة الله هم فیها خالدون)/}(آل عمران107/) این رنگ،در تصوف نیز معانی نمادین دارد:«گرسنگی،مرگ سفید استزیرا باطن را نورانی و چهرۀ قلب را سفید میکند و چون سالک،سیر نشود وهمیشه گرسنه بماند،پس به مرگ سفید«موت الأبیض»مرده است.
»(حجتی،1383:99) اینک با توجه به ویژگیهای این رنگ که نماد آرامش صداقت،حکمت وتفکر است،به بررسی آن در اشعار شاعر میپردازیم: این رنگ در دیوان شاعر فراوانی زیادی ندارد و غالبا شاعر،آن را در مفاهیمنمادین به کار نمیبرد و چهبسا گاهی به عنوان نمادی از آرامش،تفکر،حکمتو صداقت در اشعار او به کار رفته است:(دیوان،525/3-524) {Sعصفورۀ میتة/#فی فمک المطبق/#ورقتا زنبق/#فی فمک المیت/#نعناع/#علی جبینک الأزرق/#نم بالهنا/#یا ولدی نم بالهنا/#لا.
همچنانکه گفته شد،اوضاع وخیم فلسطین و رنج و مصیبتهای مردم آن دیار،مجالی برای شادمانی و خوشبختی که از معانی نمادین رنگ زرد محسوب میشود،نگذاشته است و شاعر از معنای نمادین منفی این رنگ که رمز پژمردگی اضطرابو غم است،در القای تصویر نمادین خویش بهره برده است."