چکیده:
با مطرحشدن اصول توسعهی پایدار و لزوم توجه به همهی ابعاد وجودی شهر، شامل زیستمحیطی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی، بهعنوان اساس توسعهی پایدار شهری، مشکل مناطق حاشیهنشین نیز وارد مرحلهی مطالعاتی جدیدی شده است. در مقالهی پیشرو، برای دستیابی به هدف پژوهش که همانا تحلیل میزان پایداری مناطق حاشیهنشین و استفاده از رویکرد بازآفرینی پایدار، برای حل پایدار مشکلات این مناطق است، از روش تحلیلی ـ توصیفی با استفاده از تعیین متغیرهایی در هر یک از ابعاد پایداری شهری استفاده شده است. در ادامه برای تعیین راهبردهای بازآفرینی پایدار شهری، از ماتریس نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصتها و تهدیدها (SWOT) استفادهشده و با تعیین موقعیت محلهی سعدی در ماتریس داخلی و خارجی (EI) راهبردهای قابل قبول مشخص شدهاند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد، بعد بالای خانوار، نسبت جنسی بالا، درصد بیسوادی، تراکم جمعیتی بالا، میزان پایین امنیت، فرهنگ غالب فقر و جمعیت بالای مهاجران غیر ایرانی، مشکلاتی را در محله ایجاد کرده که به ناپایداری اجتماعی و فرهنگی منجر شده است. هچنین بهدلیل پایینبودن سطح سواد و تحصیلات، سطح پایین درآمد، نرخ بالای بیکاری و اشتغال افراد به مشاغل سطح پایین و بهدنبال آن سطح درآمد پایین ساکنان، از عوامل عمدهی ناپایداری اقتصادی محله هستند. بررسیهای بهعملآمده در مورد شاخصهای کالبدی نیز بیانگر سطح پایین سرانههای شهری محله نسبت به سرانههای استاندارد است. بهطورکلی میزان پایداری در تمامی متغیرهای انتخابشده بسیار پایین است و همچنین با توجه به راهبردهای بازآفرینی ارائهشده با استفاده از مدل سوات، این نتیجه بهدست میآید که تاکید این راهبردها باید بر راهبردهای تدافعی باشد.
خلاصه ماشینی:
"122-105 کارکرد رهیافت بازآفرینی پایدار شهری محلههای حاشیهنشین (مطالعهی موردی:محلهی سعدی شیراز) علی موحد*-دانشیار گروه جغرافیا و برنامهریزی،دانشگاه خوارزمی علی گلی-استادیار گروه برنامهریزی اجتماعی،دانشگاه شیراز پگاه ایزدی-دانشجوی کارشناس ارشد جغرافیا و برنامهریزی،دانشگاه شهید چمران پذیرش مقاله:1389/09/08 تأیید نهایی:1390/12/17 چکیده {IBبا مطرح شدن اصول توسعهی پایدار و لزوم توجه به همهی ابعاد وجودی شهر،شامل زیستمحیطی،اقتصادی،فرهنگی و کالبدی،به عنوان اساس توسعهی پایدار شهری،مشکل مناطق حاشیهنشین نیز وارد مرحلهی مطالعاتی جدیدی شده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) د)هویت: در این پژوهش برای سنجش هویت محله،چهار شاخص میزان تعلقخاطر پرسششوندگان نسبت به محلهی خود،مدت اقامت آنها،محل تولدشان و وجود عناصر هویتبخش،موردبررسی قرار گرفته است.
راهبردهای ضعف-فرصت )OW( راهبرد 1-استفاده از مصالح پایدار در بناها )11O,9O,3O,2O,1W(؛ راهبرد 2-ایجاد فضاهای آموزشی موردنیاز )3O,11O,9O,2W(؛ راهبرد 3-رفع کمبودهای تأسیسات و تجهیزات شهری )11O,9O,3O,3W(؛ راهبرد 4-ایجاد فضاهای فرهنگی مانند فرهنگسراها )9O,1O,21O,4W(؛ راهبرد 5-ایجاد فضاهای تفریحی و ورزشی )9O,11O,3O,5W(؛ راهبرد 6-رفع کمبودهای خدمات بهداشتی درمانی موردنیاز )11O,9O,3O,6W(؛ راهبرد 7-آمادهسازی و تسطیح زمین به هنگام بازآفرینی )11O,9O,3O,7W(؛ راهبرد 8-تعریض دسترسیهای محله )1O,3O,9O,8W(؛ راهبرد 9-یکپارچهسازی و تجمیع بناها به هنگام بازآفرینی محله )11O,3O,9W(؛ راهبرد 10-ایجاد فضاهای بازشهری به هنگام بازآفرینی محله )11O,9O,3O,01W(؛ راهبرد 11-بالا بردن سطح امنیت با کمک نیروی انتظامی )3O,21W(؛ راهبرد 12-کاهش بار تکفل و به گفته دیگر،کاهش بعد خانوار به همراه افزایش اشتغال اعضای دیگر خانوار )3O,31W(؛ راهبرد 13-ایجاد حس تعلق به مکان و ترغیب افراد به سکونت و ماندن در محله )01O,3O,41W(؛ راهبرد 14-جلوگیری از افت اجتماعی،اقتصادی،کالبدی محله برای جلوگیری از خروج ساکنان بومی )9O,11O,3O,51W(؛ راهبرد 15-افزایش سطح سواد ساکنان )9O,3O,61W(؛ راهبرد 16-برگزاری کلاسها و کارگاههای آموزش مهارتهای اجتماعی،از جمله در زمینههای مبانی شهروندی،اخلاق و رفتار شهروندی،امور اداری و بانکی و...
بررسیها در رابطه با سنجش سطح پایداری در محلهی سعدی شیراز براساس شاخصهای منتخب نشان میدهد،بعد بالای خانوار(4/2)،نسبت جنسی بالا،درصد بیسوادی 20/3 درصد،تراکم جمعیتی بالا(219 نفر در هکتار)،میزان پایین امنیت،فرهنگ غالب فقر و جمعیت بالای مهاجران غیرایرانی،مشکلاتی را در محله ایجاد کرده که به ناپایداری اجتماعی و فرهنگی آن،منجر شده است."