چکیده:
تغییرات مولفهی دما ، بهعنوان یکی از مهمترین عناصر اقلیمی در نواحی شمالغرب ایران با نوسانهای زمانی ـ مکانی قابل ملاحظه ، نقش عمدهای در چگونگی بهرهبرداری از توانهای محیطی ، کشاورزی و زراعت آن برعهده دارد . پیش بینی رخداد حوادثی همچون تنشهای گرمایی ، سوز بادها و تغییرات در آستانه های دمای مورد نیاز برای رشد گیاهان ، ضرورت شناخت صحیح شرایط جوی و به دنبال آن ، ارائه ی راهکار مناسب برای مبارزه با بلایای جوی و ترسیم خوشه های مولفهی دمای این منطقه را برای برنامه ریزان آشکار میکند . در این پژوهش برای مقایسه ی دوره ی پایه (مشاهداتی) با داده های پیش یابی شده (شبیه سازی شده)، نخست آمار دمای روزانه ی (حداقل ، متوسط و حداکثر) هفت ایستگاه اردبیل ، قزوین ، همدان ، کرمانشاه ، سنندج ، ارومیه و تبریز ، طی یک دوره ی 30 ساله (1990 - 1961) تهیه و از سوی دیگر با دادههای شبیه سازیشده ی 2011 تا 2040 که به وسیله ی مدل گردش عمومی جو HadCM3 و سناریوی A1 تولید و با استفاده از مدل LARS-WG ریز مقیاس شده، مورد مقایسه قرار گرفتند . روش مقایسه ی مولفه ی دمای روزانه در قالب خوشه های مختلف و بر اساس روش خوشه بندی ، در چارچوب شش خوشه ی توافقی برای تمام ایستگاه ها و دوره های مورد مطالعه انجام گرفت . ازجمله نتایج این پژوهش ، افزایش مجموع میانگین دمای سالانه ی هفت ایستگاه مورد مطالعه به میزان 94/0 درجه سلسیوس برای سال های پیش یابی شده نسبت به دوره ی پایهی 1990-1961 است.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود) ارزیابی دگرگونی خوشهبندیهای مختلف دما براساس گرمایش جهانی بعد از شبیهسازی مقادیر دمای روزانه و خوشهبندی دماها در قالب تجانس درونی برای دو دورهی مشاهداتی و پیشیابی شده، نتایج آماری به دست آمده در جدول شمارهی 2 ارائه شد.
آنچه از مقایسهی سری زمانی دادههای مشاهدای و شبیهسازی نتیجه میشود،به ترتیب در ایستگاه اردبیل نشان میدهد که در خوشهی یکم،سه ماه ژانویه،فوریه و دسامبر برای هر دورهی مطالعاتی،درصدی از فراوانیها را به خود اختصاص دادهاند؛اما برای دورهی شبیهسازی شده بر فراوانی روزهای رخداد ماه دسامبر افزوده شده و از فراوانی فوریه کاسته شده است،در خوشهی دوم برمبنای دادههای شبیهسازی شده مشاهده میشود که بر فراوانی فوریه افزوده و از دسامبر کاسته شده و برای نخستین بار در نوامبر 10/9 درصد روزها به این خوشه اختصاص یافتهاند.
در مورد خوشهی پنجم برای دو ماه جولای و آگوست،برای نخستین بار به ترتیب درصدی از روزها به میزان 1/3 و 8/11 درصد وارد آستانهی دمایی این خوشه شده و در ژوئن و سپتامبر درصدها افزایشی و برای می کاهشی بوده است(شکل شمارهی 4).
در همدان با توجه به دورهی آماری 2040-2011،نسبت به دورهی پایه 1990-1961،مهمترین تغییرات در خوشهی یکم،اختصاص یافتن 33/7 درصد از روزهای ماه دسامبر برای نخستین بار به درون آستانههای دمایی این خوشه است و در خوشهی دوم برای نخستین بار ماههای آوریل،اکتبر و نوامبر با درصدهای فراوانی 10/5 درصد،3/9 و 39/4 درصد،وارد محدودهی حرارتی این خوشه شدهاند و دو ماه مارس و آوریل از آستانهی دمایی آن خارج شدهاند."