چکیده:
اعشی، «صناجه العرب= چنگی عرب» یکی از شاعران طبقه ی اول عصر جاهلی است که او در سرودن اشعار غنایی متبحر بوده است.وی در تمامی موضوعات شعری طبع آزمایی کرده و بیشتر اشعار او در مدح سروده شده. مدایح وی تکسبی بوده و به همان مضامین دوره جاهلی می باشد. با این تفاوت که اعشی مثل شاعران عصر عباسی در مدح صفات ممدوح بسیار مبالغه می کند. او در باب خمر بر دیگر شاعران جاهلی غلبه می کند و در هجو، به سخره گرفتن مهجو می پردازد. تغزل های وی مادی و جسمانی است و بخش گسترده ای از اشعار او را در برمی گیرد. طبق بررسی ها این شاعر گاهی شعر خود را در قالب داستان بیان می دارد و از به کار بردن الفاظ فارسی و رومی و حبشی و غیره ابایی ندارد. به اختصار می توان گفت که سادگی واژگان، استفاده از اوزان آهنگین، خیال رنگین، عاطفه صادقانه، طولانی بودن قصاید، فراوانی رخدادهای تاریخی، استفاده ی بسیار از آرایه های ادبی همچون تنسیق صفات و تجرید، کثرت تضمین و استطراد از ویژگی های شعری او به شمار می رود. مقاله ی حاضر برآن است تا خلاقیت های این شاعر جاهلی را در انواع موضوعات نمایان سازد و مضامین و ویژگی های شعری وی را با تکیه بر اشعار او بررسی کند و در اختیار ادب دوستان به ویژه فارسی زبان قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
فصلنامه لسان مبین(پژوهش ادب عربی) (علمی - پژوهشی) سال دوم، دوره جدید، شماره یک، دیماه 1389 برخی از ویژگی های برجسته شعر اعشی 1 دکتر سید محمد میر حسینی استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) حشمت الله زارعی کفایت کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی چکیده اعشی، «صناجۀ العرب= چنگی عرب» یکی از شاعران طبقهی اول عصر جاهلی است که او در سرودن اشعار غنایی متبحر بوده است.
اعشی قصیده معروفی نیز با مطلع زیر در مدح نبی(ص) دارد که آن را برای تکسب نسروده: ألـم تغتمض عیناک لیلة أرمـدا و عـادک ما عاد السلیم المسهدا (الحتی، 1994: 100) ترجمه بیت: آیا چشمان تو در شبی« چون» شب شخص مبتلا به درد چشم نخوابید؟ و آنچه که بر سر فرد مار گزیده و بی خواب می آید، بر سر تو آمد؟ از دیگر قصاید معروف اعشی، قصیده ای است که شاعر در آن محلق کلابی را مدح نموده و سبب ازدواج دخترانش گشته است.
(الفاخوری، 1995: 247) نکته دیگری که باید در خصوص وصف های اعشی جز خمر و تغزل بدان اشاره داشت، این است که وی در تصویر گری به اندازه ی نابغه یا لبید و دیگر شاعران جاهلی سخن دراز نمی راند.
نکته قابل توجه در غزل های اعشی، این است که وی بر خلاف شاعران جاهلی بر«آثار دیار یار» توقف نمی کند بلکه به توصیف و بیان احساسات خویش می پردازد و به همان روش قصه پردازانه ی معهود در معلقه امرء القیس از ماجراهای خود و خطر کردنش در راه یافتن نزد محبوبه ی شوهر دار سخن می راند.