چکیده:
این مقاله ضمن محاسبه بهره وری عوامل تولید در شرکت کربن ایران و شناسایی عوامل موثر بر آن، راهکارهایی به منظور ارتقای بهره وری در این واحد تولیدی ارائه نموده است. دوره مورد بررسی در این مقاله سالهای 87-1378 را در بر می گیرد. روش مورد استفاده در این مقاله اندازه گیری بهره وری عوامل تولید از طریق روشهای پارامتری آماری بوده و به منظور اندازه گیری بهره وری در شرکت کربن ایران، با استفاده از اطلاعات ماهانه یک تابع تولید برآورد شده است. در این تابع متغیرهای توضیحی عبارتند از: نیروی کار ساده، نیروی کار متخصص، موجودی سرمایه و انرژی که به منظور رفع نامانایی موجود در داده ها، از تغییرات مرتبه اول آنها در تخمین تابع تولید استفاده شده است. نتایج بدست آمده، بیانگر آن است که بهره وری نیروی کار ساده و متخصص، علیرغم نوسانات شدید، از رشد نسبی برخوردار بوده اند، بهره وری انرژی رشد قابل ملاحظه ای داشته است؛ هرچند در حالیکه به دلیل استفاده بیشتر از ظرفیت ماشین آلات، بهره وری موجودی سرمایه مورد استفاده در فرایند تولید افزایش یافته، اما بهره وری کل موجودی سرمایه بشدت در حال کاهش است.
خلاصه ماشینی:
"1 اسفندیار جهانگرد در رساله دکتری خویش با عنوان«ارزیابی آثار فناوری اطلاعات و ارتباطات )TCI( بر رشد اقتصادی و بهرهوری صنایع کارخانهای ایران»-که در سال 1383 در دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی ارائه شد-به منظور اندازهگیری بهرهوری از سه نوع تابع تولید کاب-داگلاس،متعالی و ترانسلوگ استفاده نموده است.
تولید نهایی نهاده سرمایه نیز )k^F( میزان افزایش ارزش افزوده سالانه ناشی از افزایش در نهاده نیروی کار را نشان میدهد و برابر است با: (به تصویر صفحه مراجعه شود) تصریح مدل و استخراج تابع تولید به منظور استخراج تابع تولید شرکت تولیدی کربن ایران ابتدا سه نوع تابع تولید مورد بررسی قرار گرفته و برآورد میشوند.
با توجه به این اطلاعات و نیز با استفاده از آمار و اطلاعات استخراج شده از مستندات شرکت کربن ایران،تابع تولید این شرکت به شرح زیر حاصل شده است: (به تصویر صفحه مراجعه شود) اندازهگیری بهرهوری عوامل تولید با توجه به اطلاعات حاصل از تخمین تابع تولید،بهرهوری عوامل تولید به شرح زیر استخراج میشود: بهرهوری نیروی کار ساده بهرهوری متوسط هر نهاده از تقسیم میزان تولید بر میزان بکار رگفته شده از نهاده موردنظر بدست میآید.
پس از رابطه زیر که به شاخص کندریک معروف است و مبتنی بر میانگین وزنی کار و سرمایه است، استفاده میکنیم: (به تصویر صفحه مراجعه شود) که در آن داریم: (به تصویر صفحه مراجعه شود) (به تصویر صفحه مراجعه شود):مجموع حاصلضرب ارزش هریک از نهادهها در کشش تولید نسبت به آن نهاده رابطه مذکور بهرهوری کل عوامل تولید برای شرکت کربن ایران را به صورت زیر ارائه میکند(به منظور حذف اعداد اعشاری زاید،بهرهوری کل عوامل تولید در عدد 100000000 ضرب شده است): (به تصویر صفحه مراجعه شود) نتیجهگیری در این مقاله به اندازهگیری بهرهوری در شرکت مذکور و بررسی عوامل تأثیرگذار بر آن پرداخته شد."