چکیده:
تاثیر اندازه دولت بر عملکرد اقتصادی از دیر باز مورد توجه اقتصاددانان بوده است. برخی از نظریه ها تاکید جدی بر عدم مداخله دولت در فعالیتهای اقتصادی دارند و برخی دیگر دولت را عاملی برای رشد و توسعه معرفی میکنند. در این باره «بارو» معتقد است هنگامی که مخارج دولت در راستای تصحیح اثرات جانبی، انحصارها و مسائل مربوط به کالاهای عمومی باشد، میتواند منجر به تقویت رشد اقتصادی شود. همچنین دولت میتواند مخارج خود را برای تعریف قوانین؛ جهت حفاظت از مالکیت و برقراری امنیت بکار گیرد و از این طریق مشارکت مردم و رشد بالاتری را به ارمغان آورد. هدف مقاله بررسی ارتباط مخارج دولت و رشد اقتصادی و از آن طریق تعیین اندازه بهینه دولت در اقتصاد ایران در چارچوب مدل رشد بارو است. نتایج حاکی از آن است که تاثیر متغیر نسبت مخارج سرمایه گذاری دولت به تولید ناخالص داخلی بر نرخ رشد تولید ناخالص داخلی سرانه در مقادیر کوچک مثبت و در مقادیر بزرگ منفی است. بدین ترتیب این فرضیه که اثر مخارج دولتی بر رشد اقتصادی تا دامنه خاصی، مثبت و پس از آن منفی است، مورد تایید قرار میگیرد. به عبارت دیگر این فرضیه که مخارج دولت و رشد اقتصادی دارای ارتباطی غیرخطی است، مورد تایید قرار میگیرد. همچنین سهم بهینه مخارج سرمایه گذاری دولت از تولید ناخالص ملی تقریبا برابر با 9/6 درصد است.
خلاصه ماشینی:
"(به تصویر صفحه مراجعه شود) نمودار(1)نشان میدهد که اگر تابع تولید مفروض در مدل بارو از نوع کاب داگلاس باشد در ای نصورت تأثیر افزایش مخارج نسبی دولت بر رشد اقتصادی تا مرحله معینی مثبت و از آن به بعد منفی خواهد بود.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) از طرفی دیگر اگر سطوح بالای درآمدهای نفتی به مفهوم گسترش اهمیت این درآمدها در تامین کل هزینههای دولت باشد،ممکن است مسائل و تغییرات خاصی در ساختار سیاسی و اقتصادی کشور حاصل شود که موجبات کندی و یا حتی توقف رشد را به فراهم سازد؛برای مثال وابستگی بیشتر بودجه دولت به درآمدهای نفتی میتواند از اتکای دولت به درآمدهای مالیاتی و بدینترتیب گروههای مولد اجتماعی بکاهد.
با توجه به این مباحث در مورد انتخاب فرم تبعی و نوع متغیرها مدل رگرسیونی مورد تخمین میتواند به شکل زیر باشد: (18)(به تصویر صفحه مراجعه شود) در مدل رگرسیونی فوق ygrep نرخ رشد تولید ناخالص ملی سرانه، y/g نسبت مخارج مولد دولت به تولید ناخالص ملی، ]y/g[gol لگاریتم طبیعی نسبت مخارج مولد دولت به تولید ناخالص ملی، fni نرخ تورم، ]rt/rgo[ نسبت درآمدهای نفت و گاز به درآمدهای مالیاتی و mud متغیر دامی برای سالهای 1357 تا 1367 است که مقدار آن برای سالهای مذکور 1 و برای بقیه سالها صفر میباشد.
با توجه به این نتیجه میتوان بیان کرد؛این فرضیه که سهم مخارج سرمایهگذاری دولت از تولید ناخالص ملی بر نرخ رشد اقتصادی تا دامنۀ خاصی،تأثیر مثبت و پس از آن تأثیر منفی دارد،مورد تأیید قرار میگیرد."