چکیده:
تحولات فنی به عنوان یکی از منابع اصلی رشد بهره وری، نقش مهمی در رشد اقتصادی ایفا می کند. از این رو، در دوره بعد از جنگ جهانی دوم، تعیین اندازه و جهت تغییرات فن آوری موضوع تلاشهای پژوهشی فراوانی بوده است. در این مقاله ماهیت و روند تغییر فن آوری در صنعت ایران طی دوره زمانی 1387-1350 با استفاده از رهیافت اقتصادسنجی مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور یک تابع هزینه ترانسلوگ به همراه سیستم معادلات سهم هزینه به روش سیستم معادلات به ظاهر نامرتبط (SUR)[1] برآورد گردید.
نتایج نشان داد نرخ تغییر فن آوری طی دوره مورد مطالعه 10/1- درصد بوده است. یعنی با گذشت زمان نرخ تغییر هزینه واحدهای تولیدی کاهش یافته است. علاوه بر این تغییر فن آوری در جهت استفاده بیشتر از عوامل انرژی و مواد و استفاده کمتر از عوامل نیروی کار و سرمایه بوده است.
خلاصه ماشینی:
"این مفهوم غالبا به تغییر فنی عاملافزا یا تقویتکننده عامل معروف است و به صورت زیر نوشته میشود: (1)(به تصویر صفحه مراجعه شود) این نماد بر آن دلالت دارد که تولید همبستگی به یک بردار نهادهای موثر x?(x,t) دارد و خود آن بستگی به وضعیت فناوری و همچنین مقدار واقعی بهکارگیری نهاده X دارد.
از آنجایی که جمع سهم هزینهها برای هر مشاهده برابر یک است،سیستم معادلات تقاضای سهم نهادهها باید قیدهای زیر را در مورد پارامترهای مدل تامین نماید: (6)(به تصویر صفحه مراجعه شود) در عین حخال برای آنکه سیستم معادلات تقاضای سهم نهادهها خصوصیات مربوط به نظریه تولید نئوکلاسیک را ارضاء کند(تابع هزینه همگن از درجه یک نسبت به قیمتها)،باید قیدهای زیر بر روی پارامترها صادق باشد: (7)(به تصویر صفحه مراجعه شود) همچنین،شرط تقارن عبارتست از: (8) bij-bji و با توجه به معادله سهم هزینه،تغییرات آن را میتوان به صورت زیر نشان داد: (9)(به تصویر صفحه مراجعه شود) برای یک دوره زمانی ناپیوسته،تغییر در سهم هزینه عوامل تولید نتیجه تغییرات قیمت عوامل،تغییر مقدار تولید و تغییر در فناوری میباشد.
این در حالی است که تقاضای افزایش یافته برای نهاده مذکور،با توجه به فراوانی انرژی در کشور و عدم وجود بازار موازی و عدم اختلالات قیمتی،با محدودیتهای طرف عرضه همراه نبوده و ارزانبودن قیمت نسبی این نهاده در کنار مستهلک شدن صنایع در ایران منجر به وقوع تغییر فنی انرژیبر در بخش صنعت شده است.
از آنجایی که فناوری تولید در طول زمان موجب کاهش نرخ تغییر هزینه تولید در کارخانههای تولیدی گردیده است،بدین ترتیب میتوان استنباط نمود که استفاده از فناوریهای نوین و پیشرفته عملا موجب بهبود تغییرات هزینه در دوره زمانی مورد مطالعه گردیده است."