چکیده:
در این مقاله، نحوه انتشار اخبار افغانستان در مطبوعات ایران در چارچوب نظریه برجسته سازی رسانه ها و با استفاده از تحلیل محتوای کمی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج پژوهش، بیانگر آن است که بین روزنامه های اطلاعات، کیهان و جمهوری اسلامی از نظر «محتوای اخبار» افغانستان تفاوت معنا داری وجود ندارد. در واقع هر سه روزنامه از معیارهای یکسانی برای انتخاب اخبار افغانستان پیروی کرده اند، به طوری که حدود 70 درصد از اخبار افغانستان به «امور نظامی، جنگ و خشونت های سیاسی» و «روابط خارجی» اختصاص دارد. مقایسه «سه دهه» مورد بررسی (1358 تا 1388) از نظر «محتوای اخبار» افغانستان نیز نشان می دهد که بین سه دهه مورد بررسی از نظر «اولویت اخبار» افغانستان تفاوت معنا داری وجود دارد. بین اخبار مشترک و غیرمشترک افغانستان و ایران از نظر میزان انتشار «تیتر در صفحه اول» و همچنین از نظر میزان استفاده از «عناصر بصری» (عکس، کادر، رنگ، چاپ نگاتیو، ترام، کاریکاتور) برای برجسته سازی اخبار افغانستان، نسبت به سایر اخبار روزنامه تفاوت معنا داری وجود ندارد. اهمیت و اولویت اخبار مشترک بین افغانستان و ایران در مقایسه با اخبار غیرمشترک آنها متفاوت از یکدیگر است.
خلاصه ماشینی:
"بنابراین،با توجه به اینکه محتوای رسانهها از طرفی بیانگر چگونگی بازتاببرخی ویژگیهای واقعیتهای اجتماعی و از سوی دیگر چگونگی تغییر و تحول درنحوه ارائه اخبار بهطور مستقیم یا غیر مستقیم،تحت تأثیر دستگاه دیپلماسی قرار دارد؛سئوال و مسئله اصلی تحقیق این است که روزنامههای ایرانی بر انتخاب،تأکید وبرجستهسازی چه مطالبی در مورد افغانستان تلاش کردهاند؟واقعیتهای مهم واولویتهایی را که روزنامهها برای مخاطبان ایرانی و افغانی خود تعیین کردهاند،کدامند؟آیا بین روزنامهها و همچنین بین سه دهه مورد بررسی،از نظر اولویتهایخبری افغانستان تفاوت معناداری وجود دارد؟آیا بین آن نوع از رویدادهای خبریافغانستان که در مورد ایران و افغانستان مشترک است و رویدادهای غیر مشترک،از نظرتکنیکهای برجستهسازی اخبار در مطبوعات،تفاوت وجود دارد؟ هدف اصلی این پژوهش بررسی و مقایسه نحوه برجستهسازی اخبار افغانستان درروزنامههای اطلاعات،کیهان و جمهوری اسلامی است که به صورت منظم و بدونوقفه تقریبا از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی ایران در عرصه فعالیتهای مطبوعاتیحضور داشتهاند.
بنابراین،با در نظر گرفتن نتایج بدست آمده از مقایسه رویدادهای خبری مشترکو غیر مشترک،میتوانیم به این نتیجه برسیم که شاید مشترک بودن یک رویداد بینافغانستان و ایران عامل مهمی برای انتشار در روزنامههای اطلاعات،کیهان و جمهوریاسلامی بوده باشد،اما مشترک بودن یک رویداد خبری بین ایران و افغانستان عاملمهمی برای راهیابی تیتر آن خبر به«صفحه اول»روزنامههای مورد بررسی نبوده است.
از آنجایی که وسایل ارتباط جمعی مهمترین ابزارها و اهرمهای تبلیغاتی(دیپلماسی)در عرصه روابط بین الملل هستند،به دلیل وابستگی روزنامههای اطلاعات،کیهان و جمهوری اسلامی به نهادهای دولتی،پوشش خبری«امور نظامی،جنگ وخشونتهای سیاسی»در افغانستان اهمیت و اولویت پیدا کرده است و طبق نتایج اینپژوهش تاکون نیز همچنان جریان دارد و به راه خود ادامه میدهد."