چکیده:
رشد دورنزا، به عنوان اهرام اساسی رشد و توسعه صنعتی-اقتصادی کشورهای جهان به
شمار میرود.در این راستا، با توجه به رشد نسبی صادرات غیر نفتی کشور در سالهای
اخیر، تعیین میزان رشد صنعتی ایران از مجاری توسعه صادرات بخش مذکور ضرورت دارد.در تحقیق حاضر، پس از مروری بر مبانی نظری راهبردهای تجاری، سیاستهای بازرگانی،
ارزی و صنعتی ایران و نیز وضعیت بخش صنعت کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی؛میزان
رشد صنعتی ایران از مجرای توسعه صادرات با استفاده از فرم تعدیل شده مدل چندی، به
تفکیک 9 زیربخش صنعت و در کنار سایر منابع رشد صنعتی اندازهگیری شده است.نتایج کار نشان میدهد که رشد بخش صنعت ایران عمدتا متکی به گسترش تقاضای داخلی
میباشد.همچنین اثر توسعه صادرات صنعتی بر رشد بخش صنعت، طی دوره(68-1358)منفی
بوده، لیکن برای دوره(72-1368)یعنی سالهای برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و
فرهنگی کشور، این اثر اگرچه از سهم نسبتا ناچیزی برخوردار است، اما مثبت میباشد.در خصوص زیربخشهای صنعت کشور از این دیدگاه، گروه صنایع چوپ، صنایع غذایی، صنایع
ماشینآلات، صنایع شیمیایی و صنایع نساجی، بهترتیب بیشترین میزان رشد را از کانال
توسعه صادرات صنعتی دارا بودهاند، لذا این صنایع بایستی در برنامهریزیهای بلند
مدت کشور از اولویت برخوردار باشند.
خلاصه ماشینی:
"در جدولهای شماره(3)تا(1)، اثر افزایش تقاضای داخلی، جایگزینی واردات و توسعه صادرات صنعتی بر رشد زیربخشهای(9)گانه صنعت به ترتیب زیر مشخص و اندازهگیری شده است: صنایع غذایی، آشامیدنیها و دخانیات، صنایع نساجی، پوشاک و چرم، صنایع چوب و محصولات چوبی، صنایع کاغذ مقوا، چاپ و صحافی، صنایع شیمیایی، زغالسنگ، لاستیک و پلاستیک، صنایع محصولات کانی غیر فلزی اساسی، صنایع ماشینآلات، تجهیزات، ابزار و محصولات فلزی و صنایع متفرقه(سایر صنایع تولیدی).
بخشهای نه(9)گانه صنعتی 1-صنایع غذایی:گسترش تقاضای داخلی در دوره اول(68-1358)، به میزان 5/73961-میلیون ریال بر رشد صنایع غذایی کشور اثر داشته است و سهم منفی آن در این رشد، معادل 066/100 درصد بوده است، ولی این اثر در دوره دوم بالغبر 2/214242+ میلیون ریالشده که با سهم 066/100 درصد به رشد زیربخش فوق کمک کرده است.
بهطور کلی، رشد بخش صنعت ایران، متوجه و متکی به گسترش تقاضای داخلی میباشد و صادرات محصولات صنعتی به میزان نسبتا ناچیزی به رشد بخش صنعت کمک کرده است، به طوریکه اگرچه اثر آن طی دوره دوم یعنی دوره(72-1368)نسبت به دوره اول مثبت است، ولی سهم آن ناچیز است (011/0 درصد) در دوره دوم یعنی سالهای اجرای برنامه اول توسعه، اگرچه رشد بخش صنعت کشور متکی به صادرات صنعتی نبوده است، لیکن هممیزان رشد بخش صنعت و زیربخشهای آن نسبت به دوره اول قابل توجهتر بوده و هم توسعه صادرات صنعتی از عملکرد نسبی بهتری برخوردار بوده است."