چکیده:
امروزه توسعه صادرات کالاهای غیرنفتی یک ضرورت به شمار میآید،زیرا صادرات کالاها درآمدهای ارزی را افزایش میدهد و در نتیجه اجرای برنامههای توسعه اقتصادی را که متضمن هزینههای ارزی است امکانپذیر میسازد و همچنین اشتغال را نیز در کشور افزایش میدهد. صادرات محصولات کشاورزی کشور نقش عمدهای در صادرات غیرنفتی داشته و نسبت به بخشهای دیگر از ثبات بیشتری برخوردار بوده است.در بین محصولات کشاورزی،پسته، کشمش و خرما از اهمیت بیشتری برخوردار میباشند.ایران بزرگترین صادرکننده و تولیدکننده پسته و خرما و سومین تولیدکننده کشمش در جهان میباشد.به علت کمبود کارخانجات جنبی،سالانه 22 درصد از تولید خرمای ایران نابود میشود.بیشتر خشکبار ایران به صورت فله صادر میشود و ارزشافزوده حاصل از بستهبندیهای کوچک نصیب کشورهای صادرکننده مجدد،میگردد.وجود واسطه بین صادرکننده و مصرفکننده نهایی، کشش نهایی خارجیان برای محصولات ما را کاهش میدهد و باعث کاهش درآمد ارزی حاصل از صادرات این محصولات میشود. بررسی قوانین و مقررات حاکم بر صادرات غیرنفتی بعد از انقلاب و طی برنامه اول،نشان داد که برقراری پیمان ارزی روند صادرات را کند میکند لذا حذف یا تخفیف پیمان ارزی، افزایش نرخ ارز صادراتی متناسب با تورم داخلی،اجازه انتقال امتیاز واردات در مقابل صادرات میتواند راهگشای بسیاری از مشکلات صادرات غیرنفتی باشد. در مقاله حاضر،جهت بررسی عوامل کمی مؤثر بر صادرات محصولات پسته و کشمش و خرما از مدل باند استفاده شده است.بررسی مدل عرضه صادرات محصولات منتخب نشان داد که کشش قیمتی و کشش ظرفیت تولید محصولات مورد نظر مثبت بوده و افزایش قیمتهای نسبی و افزایش تولید محصولات منتخب باعث افزایش ارزش صادرات این محصولات میشود.
خلاصه ماشینی:
"نسبی و افزایش تولید محصولات منتخب باعث افزایش ارزش صادرات این محصولات
2. افزایش تولید محصولات مورد نظر باعث توسعه صادرات این محصولات میشود.
شکل کلی مدل عرضه صادرات که در این تحقیق استفاده شده،به صورت زیر است:
گذاشته شده است و با توجه به نرخ آزاد ارز در بازار،صادرکنندگان اقدام به فروش واریزنامه به واردکنندگان میکنند و باعث تشویق صادرات به صورت غیرمستقیم میشوند.
برای محاسبه و تخمین مدل عرضه صادرات سه محصول با هم،از متوسط شاخص قیمت داخلی با
قیمتی و ظرفیت تولید محصولات منتخب با توجه به کشورهای عمده واردکننده خشکبار ایران(آلمان،
بررسی وضعیت تولید و تجارت محصولات پسته و کشمش و خرما نشان میدهد که ایران بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده پسته و خرما و سومین تولیدکننده کشمش در جهان است.
به طور کلی،نتیجهای که از برآورد 4 مدل عرضه صادرات به دست میآید،نشان میدهد که اولا علامت کششهای قیمتی عرضه و کششهای ظرفیت تولید محصولات مذکور،در کشور مثبت میباشد.
کششهای ظرفیت تولید محصولات پسته و کشمش و خرما با توجه به کشورهای عمده واردکننده خشکبار
نتایج حاصل از تخمین مدل عرضه صادرات با توجه به کشورهای عمده واردکننده به شرح زیر
1. برای محصولات منتخب کشش قیمتی عرضه صادرات مثبت است یعنی افزایش قیمت صادرات
محصولات منتخب باعث افزایش عرضه صادرات و درآمد حاصل از صدور این محصولات میشود لذا
2. با توجه به اینکه کشش عرضه صادرات نسبت به تولید داخلی محصولات منتخب بزرگتر از واحد
مأخذ:گمرک ایران،سالنامه آمار بازرگانی خارجی جدول 14-تولید محصولات منتخب در ایران طی سالهای(74-1350)"