چکیده:
بررسیهای انجام شده در مورد رابطه علیت میان رشد صادرات و رشد اقتصادی نتایج
متفاوت و متناقضی را ارایه دادهاند.به طور کلی، وجود رابطه علیت دو طرفه، عدم وجود
رابطه، وجود رابطه علی از سوی رشد صادرات به سوی رشد تولید ناخالص داخلی و یا
برعکس، مجموعه نتایجی هستند که از مطالعات متعدد انجام شده برای کشورهای مختلف،
حاصل شده است.به نظر میرسد که حصول نتایج متفاوت ناشی از بکارگیری روشهای مختلف آزمون بوده
و بناراین، انتخاب روش مناسب آزمون در اعتبار نتایج نقش بسزایی دارد.در مقاله حاضر، با استفاده از دادههای سری زمان 1372-1338 رابطه رشد صادرات کل،
صادرات نفتی و غیر نفتی و رشد اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با استفاده از روشهای
گرنجرسنتی، هایسائو و همگرایی به بوته آزمون گذارده شده و با انتخاب بهترین روش،
نتایج حاصل بررسی گردیده است.از آنجا که نتایج آزمون همگرایی وجود رابطه بلندمدت میان رشد صادرات کل، نفتی و
غیر نفتی از یک طرف و رشد اقتصادی از طرف دیگر را رد میکند، روش هایسائو که در
صورت عدم وجود همگرایی، کارآیی بالایی در تعیین تعداد وقفهها دارد، به عنوان
بهترین روش انتخاب شد.نتایج بررسی حاضر نشان میدهد که فقط رابطه علی به صورت رشد اقتصادی سبب رشد
منفی صادرات غیر نفتی میشود، وجود دارد.نکته قابل تعمق اینکه این
رابطه معکوس است، یعنی رشد تولید ناخالص داخلی باعث کاهش صادرات غیر نفتی
میشود.اگر این نتیجه تردیدآمیز که افزایش نرخ رشد اقتصادی در ایران به دلیل افزایش
تقاضای داخلی مانعی برای رشد صادرات غیر نفتی است صحیح باشد، سیاست تشویق صادرات
غیر نفتی نخواهد شد و بنابراین، بازنگری در سیاستهای داخلی فعلی در مورد صادرات
غیر نفتی ضروری به نظر میرسد.
خلاصه ماشینی:
"در مقاله حاضر، با استفاده از دادههای سری زمان 1372-1338 رابطه رشد صادرات کل، صادرات نفتی و غیر نفتی و رشد اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با استفاده از روشهای گرنجرسنتی، هایسائو و همگرایی به بوته آزمون گذارده شده و با انتخاب بهترین روش، نتایج حاصل بررسی گردیده است.
از آنجا که نتایج آزمون همگرایی وجود رابطه بلندمدت میان رشد صادرات کل، نفتی و غیر نفتی از یک طرف و رشد اقتصادی از طرف دیگر را رد میکند، روش هایسائو که در صورت عدم وجود همگرایی، کارآیی بالایی در تعیین تعداد وقفهها دارد، به عنوان بهترین روش انتخاب شد.
در بررسی حاضر، رابطه میان رشد صادرات(به تفکیک کل، غیر نفتی و نفتی)و رشد اقتصادی جمهوری اسلامی ایران با استفاده از دادههای سری زمان 8 (1372-1338)بر اساس سه روش از جدیدترین روشها به بوته آزمون گذارده میشود و سپس با مقایسه نتایج، مناسبترین آنها معرفی میگردد.
برای انجام این آزمون دو معادله را که به صورت زیر فرمولبندی شدهاند، در نظر بگیرید: (3)(4)در معادله(3)، tY(L-1) (مثلا، نرخ رشد تولید ناخالص داخلی)تابعی از وقفههای 15 خود و وقفههای متغیر دیگر tX(L-1) (مثلا نرخ رشد صادرات کل، صادرات غیر نفتی و صادرات نفتی)در نظر گرفته شده است.
بررسی نتایج حاصل از این آزمون در مورد ایران، مطابق باجداول 4، 5 و 6 در پیوست 2، نشان میدهد این فرضیه که رشد صادرات سبب(باعث)رشد تولید ناخالص داخلی میشود، در هر سه حالت صادرات نفتی، غیر تفتی و کل، بر مبنای معیار خطای پیشبینی EPF هایسائو رد میشود."