چکیده:
مخاطرات طبیعی وقایعی هستند که بر روی ایمنی حمل و نقل جاده ای تاثیر گذارند، این مخاطرات سالانه خسارات جانی و مالی فراوانی را بر سیستم های حمل و نقل جهان بویژه در محورهای کوهستانی تحمیل می کنند. در این تحقیق با استفاده از پژوهشهای میدانی، روشها و تکنیکهای آماری، سیستم اطلاعات جغرافیایی و ماتریس وضعیتهای اقلیمی به بررسی نقش مدیریت مخاطرات طبیعی (ریزش سنگ، لغزش، بهمن، یخبندان و لغزندگی) در کنترل سوانح و تصادفات جاده ای در محور کرج – چالوس پرداخته شده است. دستاورهایی که این تحقیق با خود به همراه داشت عبارت بودند از : الف) مهم ترین پارامتر طبیعی خطرساز در نیمه جنوبی این محور سقوط بهمن و در نیمه شمالی آن ریزش سنگ و لغزش است. ب) بین پدیده یخبندان و لغزندگی با عامل ارتفاع رابطه ی مستقیمی وجود دارد، بطوری که با افزایش ارتفاع، پدیده یخبندان زودتر اتفاق افتاده و دیرتر خاتمه می یابد. از نظر توزیع مکانی، بخشهای میانی محور مورد مطالعه (کیلومترهای 43 تا 128 کرج) تحت تاثیر شدید یخبندان است. ج) از نظر گستردگی مکانی و زمانی، مهم ترین پارامتر طبیعی خطرساز ریزش سنگ است، که بصورت پراکنده از کیلومتر 34 تا 110 کرج را شامل می شود. د) بطورکلی در حدود 57 درصد از طول محور کرج- چالوس تحت تاثیر مخاطرات طبیعی است، که از نظر موقعیت مکانی، بخشهای میانی و مرکزی محور مورد مطالعه از کیلومتر 33 تا 118 کرج را شامل می شود
Natural hazards are incidents affection transition as well as safety of road transportation، these anual damages. Impose plenty financial and body – accidental damages on universal transportation systems (especially on mountain routes). Results accompanied with this research were as following: A) the most important dangerous environmental parameter، in the half – south of this route is، fall of avalanches and in its half – north، exists، rock falls and sliding. B) In viewpoint of spatial distribution، the medical sections of the studied route (kilometers 43 to 128 from Karaj)، are drastically affected on by the frozen. C) In viewpoint of spatial and temporal extent، the most important dangerous natural parameter is the rock falls، exists from Km34 to Km110 of Karaj as extant. D) Totally، about 57 percents of Karaj–Chalous route length، is under effective of the natural hazards، including the medial and central sections of the studied route (from the Km33 to Km118 of Karaj)، in viewpoint of spatial situation.
خلاصه ماشینی:
در این تحقیق با استفاده از پژوهشهای میدانی، روشها و تکنیکهای آماری، سیستم اطلاعات جغرافیایی و ماتریس وضعیتهای اقلیمی به بررسی نقش مدیریت مخاطرات طبیعی (ریزش سنگ، لغزش، بهمن، یخبندان و لغزندگی) در کنترل سوانح و تصادفات جادهای در محور کرج – چالوس پرداخته شده است.
شکل 2- مراحل انجام تحقیق(به تصویر صفحه مراجعه شود) یافته های تحقیق : الف- مخاطرات ژئومورفولوژیک : جهت مطالعه و بررسی تأثیر مخاطرات ژئومورفولوژیکی در سوانح و تصادفات جادهای ابتدا به تهیۀ اطلاعات میدانی و انطباق آن با وضعیت موجود و مشخص کردن نواقص آمار و اطلاعات اقدام شد، سپس این اطلاعات به انضمام اطلاعات حاصل از نقشههای زمینشناسی و توپوگرافی به محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی وارد شد، که این امر منجر به تهیۀ لایههای مختلف اطلاعاتی از محور مورد مطالعه شد، سپس با تلفیق و ترکیب این لایهها، مناطقی از جاده که تحت تأثیر مخاطرات ژئومورفولوژیک (ریزش سنگ، لغزش و بهمن) هستند، مشخص شد و در نهایت پس از شناسایی نقاط حادثه خیز محور، با استفاده از روشهای مختلف اقدام به پیشگیری یا کاهش حوادث ناشی از مخاطرات مذکور شد: - ریزش سنگ: حوادث ناشی از ریزش سنگ عمدتا بر اثر زمین لرزه و همچنین تحت تأثیر شرایط اقلیمی بر روی دامنههای مشرف به جاده رخ میدهد.
شکل 3- نقشه مخاطرات ژئومورفولوژیک مؤثر بر ایمنی حمل و نقل در محور کرج-چالوس (به تصویر صفحه مراجعه شود) ب)- مخاطرات اقلیمی: جهت مطالعه و بررسی تأثیر یخبندان و لغزندگی در طول محور کرج- چالوس از اطلاعات ذیل استفاده شد: 1- نقشۀ پایۀ خطوط تراز ارتفاعی به مقیاس000/250: 1 سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح مربوط به منطقۀ مورد مطالعه.