چکیده:
توزیع نابرابر فضای سبز، نوعی تولید اجتماعی محسوب می شود که اغلب در یک چرخه بازخوردی، با ایجاد شرایط بوم شناسانه نامتوازن، نقش خود را بر کیفیت محیط و تشدید نابرابری های درون شهری اعمال می کند. هدف مقاله حاضر تحلیل الگوی پراکنش تاج پوشش درختی واقع در عرصه کاربری های مسکونی (فضای سبز خصوصی) به منظور شناسایی عوامل موثر در نابرابری کیفیت محیط زندگی در شهر تهران است. مقاله حاضر به لحاظ نظری از رهیافت بوم شناسی سیاسی شهر بهره می گیرد. از منظر بوم شناسی سیاسی شهر، عناصر شهری و از جمله فضای سبز، نوعی تولید اجتماعی به شمار می روند که تجسم و تحول آنها متاثر از اقتصاد سیاسی، الگوی مالکیت عمومی و خصوصی حاکم بر جامعه است. بعلاوه این تحقیق نوعی پژوهش همبستگی محسوب می شود. برای تهیه پایگاه داده های جغرافیایی مورد نیاز و تحلیل آنها، از فنون سنجش از دور و روش های تحلیل آماری استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که توزیع تاج پوشش درختی در شهر تهران، نابرابر و نامتوازن است. همچنین با عنایت به روابط متعامل تاج پوشش درختی و کیفیت محیط زندگی شهری، همبستگی درونی ارزش شاخص متوسط پوشش گیاهی با سایر شاخص های اکولوژیکی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی موثر در نابرابری های فضایی در شهر تهران، در چارچوب تحلیل عاملی مورد توجه قرار گرفت. نتایج تحلیل مذکور نشان دهنده آن است که «عوامل اقتصادی- اکولوژیکی»، «الگوی استقرار اقشار اجتماعی و کیفیت سکونت»، «کیفیت سازه و بافت شهری»، «تراکم خانوار در واحد مسکونی» و «تمرکز و تراکم جمعیت و کاربری های آلاینده»، به ترتیب بیشترین نقش را در آشکارسازی نابرابری فضایی در شهر تهران دارند.
خلاصه ماشینی:
"ازاینرو،با عنایت به در هم تنیدگی الگوی تولید و توزیع فضای سبز (عمومی و خصوصی)با سایر شرایط طبیعی،اقتصادی -اجتماعی و کالبدی شهر،تحقیق حاضر از شاخص نرمال شده پوشش گیاهی )IVDN( {o1o}به عنوان متغیر وابسته و متأثر از متغیرهای اکولوژیکی،اقتصادی- اجتماعی و کالبدی،بهره گرفته و برای شناسایی {o(1)- xednI noitategeV ecnereffiD dezilamroN o} عوامل مؤثر در نابرابری فضایی شهر تهران آنها را مورد تحلیل قرار داده است.
همچنین بررسی نتایج تحقیقاتت جنسن و همکاران او در مقاله«کیفیت زندگی و امکانات جنگل شهری با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش از دور»در ایندیانای آمریکا )4002,cte dna nosneJ( ،پرکینز و همکاران در مقاله«دسترسی ناعادلانه برای احیای جنگلی:اثر اقتصاد سیاسی شهر بر تصرف مسکن و جنگل شهری» در میلواکی )4002,nosliW dna nenyeH,snikreP 992-192( ،اسکابدو و همکاران در مقاله«ویژگیهای اجتماعی-اقتصادی و مدیریتی جنگلهای شهری سانتیاگوی شیلی» )-501:5002,ete dna odebocS 114( ،هاینن و همکار،در مقاله«اکولوژی سیاسی توزیع نامتوازن شهری:اثرات اقتصاد سیاسی نژاد و قومیت در تولید نابرابری محیطی در میلواکی» )52-3:6002,yoR dna snikreP,nenyeH( و کانوی و همکاران در مقاله«گروههای اجتماعی و عملکرد جنگلهای شهری:نیروهای محرک تاجپوشش نامتوازن»در منطقه شهری تورنتو بزرگ )1102,hallatA dna leekahS,yewnoC( نشان میدهد که در شهرهای مورد مطالعه: الگوی استخراج شده توزیع فضای سبز و تاج پوشش درختی،رابطه مستقیمی با ویژگیهای اقتصادی-اجتماعی ساکنان و کیفیت محیط آن شهرها داشته است.
4-نتیجهگیری در مقاله حاضر،تعیین الگوی توزیع تاجپوشش درختی واقع در عرصههای مسکونی(فضای سبز خصوصی)،بررسی ارتباط آن با شاخصهای مهم تعیینکننده کیفیت محیط شهری و شناسایی مؤلفههای اصلی مؤثر در نابرابری فضایی در شهر تهران مورد توجه قرار گرفت."