چکیده:
این پژوهش با هدف بررسی میزان توجه به حجاب و عفاف در کتاب درسی دین و زندگی دوره متوسطه انجام شده است.از روش توصیفی برای مشخص کردن مولفه های حجاب و عفاف و از روش تحلیل محتوا به منظور بررسی و تحلیل برنامه درسی و از روش پیمایشی جهت سنجش دیدگاه دانش آموزان استفاده شده است.جامعه آماری پژوهش در بخش تحلیل محتوا،برنامه درسی دین و زندگی پایه اول،دوم و سوم متوسطه کشور بوده که مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است.در بخش پیمایش،جامعه آماری تمام دانش آموزان دختر متوسطه صفاشهر بودند که با نمونه گیری تصادفی ساده تعداد 150 نفر انتخاب شدند.ابزار جمع آوری اطلاعات،سیاهه تحلیل اهداف،تحلیل محتوای کتاب های درسی،تحلی محتوای کتاب های راهنمای معلم و تحلیل تصاویر بود و نیز پرسش نامه برای نظرسنجی،که پس از مطالعه مبانی نظری و پیشینه پژوهش،تهیه و تنظیم شد و روایی آن توسط متخصصان علوم تربیتی تعیین گردید.واحد تحلیل،تصاویر و جملات مندرج در کتب مذکور بوده است.مهم ترین یافته ها نشان دهنده آن بود که در مجموع اهداف 16/5درصد،کتب راهنمای معلم 0/35،کتاب درسی به میزان 2 درصد و تصاویر4/39 درصد به مولفه های حجاب و عفاف توجه شده است.بیشترین میزان توجه در بعد عاطفی بوده و در مجموع به مولفه های حجاب و عفاف در تعاملات رفتاری،آرایش،ذهن و پوشش توجه بیشتری شده است.علاوه برآن،نتایج نظرسنجی از دانش آموزان با نتایج حاصل از تحلیل محتوا مورد تاییدنسبی قرار گرفت.بنابراین،ضرورت بازنگری در برنامه درسی دین و زندگی متوسطه و ملاحظه مواردی که در برنامه درسی کمتر مورد توجه قرار گرفته اند،پیشنهاد می شود.
خلاصه ماشینی:
"اولین سؤال اصلی پژوهش:میزان توجه به حجاب وعفاف در برنامۀ درسی دین و زندگی دورۀ متوسطهبه چه میزان است؟ برای بررسی بعد شناختی سیاهۀ تحلیل اهداف،تحلیل محتوای کتب درسی و تحلیل محتوای کتابراهنمای معلم مورد بررسی قرار گرفت.
میزان توجه به بعد عملکردی آموزش حجاب وعفاف در برنامۀ درسی دین و زندگی دورۀ متوسطه برای بررسی سؤال فوف نیز سیاهۀ تحلیل اهداف،تحلیل محتوای کتب درسی و تحلیل محتوای کتابراهنمای معلم مورد بررسی قرار گرفت که تشریح پاسخ بهسؤال فوق همراه با جدول مربوطه در ادامه میآید.
نتایج حاصل از تصاویر کتاب دین و زندگی پایۀ اولبیانگر این است که از 32 تصویر در کتاب،2 تصویر درارتباط با مؤلفههای حجاب و عفاف است که مؤلفههایحجاب و عفاف در تعاملات اجتماعی و حجاب و عفاف درتعلمیات پایۀ دوم با 56/25 درصد بیشترین میزان توجهرا دارد و تعلیمات پایۀ سوم با 25 درصد در رتبۀ بعد وکتاب دینی اول با 18/75 درصد در رتبۀ آخر توجه قراردارد و توجه کمتری به آن شده است.
در این بعد بیشتر به مؤلفۀ حجاب و عفافدر ذهن توجه شده و به مؤلفههای حجاب و عفاف در(به تصویر صفحه مراجعه شود)پوشش هرکدام با 50 درصد دارای بیشترین میزان توجهاست و به سایر مؤلفهها کاملا توجه نشده است.
سؤال 1-میزان توجه به حجاب و عفاف در برنامۀ درسیدین و زندگی دورۀ متوسطه چگونه است؟ برای پاسخ دادن به سؤال فوق،برنامۀ درسی دین وزندگی دورۀ متوسطه یعنی تعلیمات پایۀ اول دبیرستان،پایۀ دوم و پایۀ سوم مورد بررسی قرار گرفت و برایمشخص شدن میزان توجه به آن هریک از موقعیتهایاهداف،کتب درسی و کتب راهنمای معلم به ابعاد سهگانه(شناختی،عاطفی،عملکردی)و سؤالات کلی همراه بانتایج آن مورد بحث قرار گرفتند."