چکیده:
هدف از این مقاله، بررسی ساختار زبان در اشعار احمد عزیزی است. از آن جایی که هنجارگریزی و شگردهای آشنایی زدایانه در یکی از آثار او به نام «کفش های مکاشفه» بسیار مورد استفاده قرار گرفته اند، این اثر به عنوان داده این پژوهش انتخاب گردیده است. تحلیل ساختار زبانی این اثر با استفاده از چارچوب ها و الگوهای موجود در صورت گرایی و ساختارگرایی انجام گرفته است. بر این اساس، تحلیل ها حاکی از آن است که شاعر در سه سطح آوایی، واژگانی و نحوی، به اشکال مختلف نوآوری های سبکی خود را به نمایش گذاشته است. به عبارت دیگر، هنجارگریزی ها و نوآوری هایی که شاعر در هر یک از این سطوح انجام داده است، منجر به شکل گیری سبکی نو و منحصر به فرد شده است. ویژگی بارز این سبک جدید تناسبی است که میان عناصر صوری و معنای شعر پدید می آید به گونه ای که شعر نه تنها به عنوان ابزاری برای انتقال پیام عمل می کند بلکه احساسات و عواطف شاعر را نیز در قالب کلمات به خواننده منتقل می کند.
خلاصه ماشینی:
"بنــابراین ، بــرای تحلیــل زیباشناختی ساختار زبـان شـعر عزیـزی بـر اسـاس مراحـل تحلیـل سـاختار زبـان ، نخسـت بـه ایـن نکتـه توجـه شده است کـه شـعر شـاعر در چـارچوب زبـانی دارای چـه جایگـاهی اسـت ، امکانـات زبـانی ، بیـانی ، سـاختاری و زیباشــناختی در تــدوین اندیشــه اش چــه انــدازه تأثیرگــذار بــوده اســت و ســپس مشــخص شــده کــه از ایــن امکانــات چــه عناصــری را برگزیــده ، در آن هــا چــه تصــرفاتی کــرده اســت و نقــش ایــن تصــرفات در پیــام او چیست ؟ در نهایت ، به گستردگی یـا محـدودیت دایـره واژگـان ، خلـق ترکیبـات یـا واژگـان جدیـد، نحـو اسـتفاده شاعر از واژگان کهن و نـو، تناسـب نحـو کـلام ، تناسـب زبـان بـا سـایر عناصـر شـعر، میـزان موفقیـت شـاعر در کاربرد زبان مورد نظرش ، بررسـی شـگردهای شـاعر بـرای ارتقـای زبـان از سـطح عـادی بـه سـطح ادبـی ، میـزان توانــایی شــاعر در طــرز قــرار دادن اجــزای جملــه بــه تناســبی کــه نیــاز دارد و نظــم همنشــینی واژگــان شــعر پرداختــه شــده اســت .
همخوانی آوا- معنایی همخـوانی آوا- معنـایی در حقیقـت نـوعی تصویرسـازی از نظـر القـای صـوتی اسـت یعنـی آوایـی کـه از کـلام برمی خیزد و فضایی آواـ معنایی ، عاطفی ــ تصـویری را ایجـاد مـی کنـد کـه واج هـا درآن بـا هـم همـاهنگی کامـل دارند: / نمودار ٢) همخوانی آوا- معنایی در شعر عزیزی بر اساس کفش های مکاشفه کشـــــور آنـــــان کجـــــا و مـــــا کجـــــا مـــاکجـــا شـــهریم وآنـــان ناکجـــا (عزیـــزی ، ١٣٧٥ :٥٥) کاســــة دســــت نیــــازم بــــی تــــو مــــن در حقیقت یـک مجـازم بـی تـو مـن (عزیـزی ، ١٣٧٥ :٤٧٥) بر اساس مباحث مطرح شده ، فضـای ایجـاد شـده در ایـن ابیـات بـا توجـه بـه ترکیـب شـدن ، هـم خـوان هـای خیشـومی (یعنـی «م » و «ن ») کـه در زبـان فارسـی جـزو اصـواتی هسـتند کـه بـه هنگـام تلفـظ آن هـا هـوا از راه بینی خارج می شود، موجب نوعی تـوازن آوایـی شـده اسـت کـه غالبـا صـدایی شـبیه بـه نـق نـق آهسـته ناشـی از ناخشـنودی و عـدم رضـایت را کـه از طریـق تکـرار واج هـا، بـا طنینـی از تمسـخر نیـز عجـین شـده اسـت ، بـه همراه دارد."