چکیده:
هدف: پژوهش حاضر با رویکردی اسلامی و با تاکید بر کتاب گرانقدر نهج البلاغه، به بررسی و شناسایی مولفه های فرهنگ سازمانی می پردازد ،به همین منظور، محقق ،مطالعات خود را در منابع اسلامی، به خصوص نهج البلاغه متمرکز کرد. روش: روش کار در نهج البلاغه چنین بود که محقق با جستجوی کلیدواژه هایی که معرف فرهنگ سازمانی بودند، ابتدا به 500 مولفه دست یافت. در مرحله بعد با روش اجتهادی که در حوزه های علمیه مرسوم است، به بررسی مواردی از قبیل اشتراک و ترادف، اطلاق و تقید، عام و خاص، شان صدور جملات و میزان دلالت آنها پرداخت. یافته ها: حاصل این فعالیتها که گام به گام و با راهنمایی، مشورت و مصاحبه با استادان و خبرگان حوزه و دانشگاه همراه بود، استخراج و شناسایی 80 مولفه بود که به پیشنهاد استاد راهنما به صورت پرسشنامه تنظیم و در معرض نظرسنجی و آزمون قرار گرفت؛ به علاوه در کنار نظرسنجی و پرسشنامه، نشستی با حضور جمعی از صاحب نظران حوزه و دانشگاه برگزار شد که در آن نشست، زوایای مختلف مباحث مطرح شده در تحقیق، نقد و بررسی شد. نتیجه گیری: بعد از جمع آوری نظرات، پیشنهاد ها و انتقادها، محقق با راهنمایی استادان و کارشناسان دانش مدیریت، به تحلیل موارد و نقطه نظرهای به دست آمده پرداخت که حاصل آن به صورت الگوی نهایی فرهنگ سازمانی نمود یافته است.
خلاصه ماشینی:
در این تحقیق، فرهنگ سازمانی به عنوان «نظام اعتقادات و باورهای اساسی، ارزشها و الگوهای اساسی رفتاری که عموما افراد و گروههای سازمان پایبند آن بوده و در طول زمان نیز توسعه یافتهاند» تعریف میشود.
(شاین، 1383، ص 109) بنابر این، محقق در این پژوهش در صدد است تا با رویکردی اسلامی و با تأکید بر نهجالبلاغه، مؤلفههای فرهنگ سازمانی را در سه سطح باورها، ارزشها و رفتارها بررسی و شناسایی کند و با ارائة الگوی فرهنگ سازمانی برآمده از آموزههای اسلامی، گامی هر چند اندک در راه تولید علم و کاربردی کردن دانش مدیریت، در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران بردارد.
از طرفی، محقق تا Deal & Kennedy, Peters & Waterman, & Davis کنون تحقیق قابل اعتنایی که با تأکید بر نهجالبلاغه باشد، مشاهده نکرده است؛ لذا در این تحقیق، با رویکردی اسلامی که به طور عمده مبتنی بر نهجالبلاغة امام علی(ع) است، به بررسی مؤلفههای فرهنگ سازمانی میپردازد.
Robbins ویژگیهای آن را چنین برشمرد: · فرهنگ سازمانی، باورها و الگوهای رفتاری را در سراسر دورهای از زمان در بر میگیرد؛ · تا حدودی ثابت و پایدار است؛ یعنی به زودی دگرگون نمیشود؛ · آهنگ سازمان را مشخص میکند و دستورهای پنهانی برای رفتار افراد صادر میکند؛ · فضای سازمان را به گونهای فراهم میآورد که افراد در سازمان با توجه به آن فضا میاندیشند، میگویند و عمل میکنند؛ · سیستمی یا نظامند بودن آن؛ · مجموعهای از ارزشها، باورها و اعتقادات؛ · مشترک بودن و مورد حمایت واقع شدن این هنجارها و ارزشها توسط اعضای سازمان.