چکیده:
موضوع زمینلغزش، همانند پدیدههای دیگر چون زلزله، آتشفشان و غیره، توجه انسانها را به خود جلب کرده است، زیرا لغزش یکی از عوامل تهدیدکنندة جان و مال آنهاست. به دلیل اینکه زمینلغزه خسارات زیادی به جنگلها و رشد آنها، زمینهای کشاورزی، خطوط انتقال نیرو و گاز، معادن، سازههای مهندسی و ساختمانها وارد میکند، از دیدگاه اقتصادی مسائل بزرگی را به وجود میآورد. بر این اساس، زمینلغزش، به عنوان یکی از مهمترین بلایای طبیعی دهة حاضر، از طرف سازمان ملل متحد معرفی شده است. پس با شناخت عوامل، مشخصهها و شرایط ایجاد و توسعة زمینلغزهها، امکان دستیابی به روشهای جلوگیری از خطرات و خسارات ناشی از گسترش آنها فراهم میشود. بهترین عمل ممکن در این امر، تهیة نقشة پهنهبندی خطر زمینلغزش در مقیاسهای ملی، منطقهای و محلی است تا با بهرهگیری از آنها بتوان مناطق حساس را شناسایی کرد و جلوی بسیاری از خسارات را قبل از وقوع هرگونه حادثه گرفت.ایران با توجه به توپوگرافی عمدتا کوهستانی، فعالیت زمینساختی، و لرزهخیزی زیاد، شرایط متنوع زمینشناسی و اقلیمی، عمده شرایط طبیعی را برای ایجاد طیف وسیعی از زمینلغزشها داراست و این زمینلغزشها سالیانه خسارات جانی و مالی فراوانی به کشور وارد میسازند.اما متاسفانه تا به امروز، تمام مطالعات مقطعی و بدون برنامهریزی دقیق و کارآمد از سوی مسئولان ذیربط انجام پذیرفته است. پس مطالعه و پهنهبندی مناطق مستعد لغزش با یک دید کاملا علمی لازم و ضروری است.در این مقاله به معرفی زمینلغزشها و مدیریت آنها در ایران می پردازیم.
خلاصه ماشینی:
بهترین عمل ممکن در این امر، تهیة نقشة پهنهبندی خطر زمینلغزش در مقیاسهای ملی، منطقهای و محلی است تا با بهرهگیری از آنها بتوان مناطق حساس را شناسایی کرد و جلوی بسیاری از خسارات را قبل از وقوع هرگونه حادثه گرفت.
ایران با توجه به توپوگرافی عمدتا کوهستانی، فعالیت زمینساختی، و لرزهخیزی زیاد، شرایط متنوع زمینشناسی و اقلیمی، عمده شرایط طبیعی را برای ایجاد طیف وسیعی از زمینلغزشها داراست و این زمینلغزشها سالیانه خسارات جانی و مالی فراوانی به کشور وارد میسازند.
زمینلغزه از جمله متداولترین پدیدههای طبیعی تغییرشکلدهندة سطح زمین است که در تمامی دورانهای زمینشناسی به وقوع پیوسته و به عنوان یکی از بلایای طبیعی امروز مورد توجه است و اهمیت آن به علت مطرح شدن دهة حاضر به دهة مقابله با بلایای طبیعی و کاهش خطرات ناشی از آن، دوچندان شده است.
رشد سریع جمعیت در دهههای اخیر و گسترش شهرها به طرف نواحی با شیب بیشتر و کوهستانی از یک سو و دخالت هرچه بیشتر بشر در طبیعت از سوی دیگر، باعث شده است که این دو عامل به شکلی نگرانکننده، سبب افزایش تعداد وقوع زمینلغزشها و بالا رفتن میزان خسارات و تلفات این پدیده در سالهای اخیر شوند.
گرچه بعد از زلزلة ۱۳۶۹ رودبار و بروز و تحریک بسیاری از زمینلغزشها، توجه بعضی از سازمانها به این پدیده معطوف شد، ولی میتوان گفت بعد از یکسری اقدامات مقدماتی و تحقیقات صرف برای شناسایی و مطالعة زمینلغزشها و پیشنهادهایی برای پهنهبندی خطر زمینلغزش، اقدامات گسترده درازمدت و هدفمند صورت نگرفت.
۹. مدیریت آبخیزداری و زیربنائی جهاد استان گیلان (۱۳۷۳)؛ «لغزش روی باغات چای گیلان»؛ اولین کارگاه تخصصی بررسی راهبردهای کاهش خسارات زمینلغزش در کشور.