چکیده:
این پژوهش با هدف بررسی وضعیت تربیت سیاسی در برنامه درسی فعلی یا رسمی دوره ابتدایی انجام شد. پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است که برای انجام آن از تحلیل محتوای کیفی و سندکاوی استفاده شده است. بدین منظور راهنمای برنامه درسی تعلیمات اجتماعی، فارسی و تعلیم و تربیت اسلامی (هدیه های آسمان) مورد بررسی قرار گرفته و کتاب های مربوطه به صورت عمدتا کیفی تحلیل و نقادی شده است. نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان می دهد که وضعیت تربیت سیاسی در برنامه درسی دوره ابتدایی چندان مطلوب نیست. اهداف مربوطه بیشتر ناظر بر بعد شناختی و عاطفی است و بعد رفتاری یا مهارتی مورد غفلت واقع شده است. محتوای برنامه درسی نیز نتوانسته است فرصت مناسبی برای تربیت سیاسی کودکان مبتنی بر اندیشه مردم سالاری دینی فراهم آورد و نیاز به بازنگری اساسی و جدی دارد. گرچه روش های آموزش و ارزشیابی پیشنهادی به نظر یادگیرنده محور و فعال هستند، لیکن با توجه به کاستی و ضعف محتوای آموزشی نمی تواند چندان موثر باشد. از سوی دیگر به نظر می رسد بین برنامه درسی تعلیمات اجتماعی، فارسی و هدیه های آسمانی از منظر تربیت سیاسی هماهنگی وجود ندارد.
the purpose of the present research was to study current status of political education in formal elementary curriculum. The method used was descriptive-analytical. The main research techniques were qualitative content analysis and document review. So، textbooks and curriculum framework of social studies، Persian language and Islamic education were used in analysis process. The results show that the current status of political education in the elementary curriculum is not desirable. Most of objectives are addressed cognitive and affective domain، while less attention has been paid to political skills or psycho-motor domain. Other findings revealed that content of political education have failed to provide a good opportunity for political education in elementary schools based on religious democracy theory. Although proposed teaching and evaluation methods and techniques appear to be optimal، however due to the weakness and shortcomings of educational content، cannot be affective. And finally between the mentioned curricula from the perspective of political education there is no coordination.
خلاصه ماشینی:
"بدینمنظور راهنمای برنامه درسی تعلیمات اجتماعی، فارسی و تعلیم و تربیت اسلامی(هدیههای آسمان)مورد بررسی قرار گرفته و کتابهای مربوطه به صورت عمدتا کیفی تحلیل و نقادی شده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) گرچه در هریک از دروس مذکور تلاش شده است محتوای مناسب برای مخاطبان تدارک دیده شود،لیکن محتوای آنها با یکدیگر ارتباط چندانی ندارد و بهویژه در بعد سازماندهی محتوا تلاشی در جهت تهیه برنامه درسی هماهنگ و تلفیقی در دوره ابتدایی مشاهده نمیشود.
آقازاده(1385)اظهار میدارد که تربیت مدنی و سیاسی در ژاپن علاوه بر آنکه یک فرایند مستمر در نظر گرفته میشود و از روشهای متنوعی نظیر آزمونهای گروهی،پروژههای عملی فردی و گروهی،گزارش کار،مصاحبه و مشاهدۀ الگوهای رفتاری دانشآموزان در موقعیتهای مختلف بهره میگیرد،همچنین متضمن نوعی ایجاد فرصتهای متنوع برای ارزیابی برون دادههای یادگیری در محیط مدرسه و خارج از آن است.
نتیجهگیری و بحث نتایج پژوهش حاضر با نتایج به دست آمده از برخی مطالعات از جمله عدم وجود تناسب لازم در میزان حیطههای سهگانه اهداف تربیت سیاسی-عقیدتی در کتب تعلیمات اجتماعی و تعلیمات دینی مقطع راهنمایی(مجلل چوبقلو،1382)،عدم توجه لازم به آموزش رفتارهای سیاسی و بهطور خاص فعالیتهای مشارکتی سیاسی در کتابهای درسی دوره ابتدایی(افهمی، 1385)،کمتوجهی و مورد غفلت واقع شدن مشارکت سیاسی در کتابهای درسی(شهرامنیا و ضیایی،1387)،مشکلات کتابهای درسی در تربیت سیاسی دانشآموزان با توجه به اندیشه مردمسالاری دینی(قبادی،1383)،کمتوجهی به مسئولیتپذیری اجتماعی در برنامه درسی دوره ابتدایی(سبحانینژاد،1379)،لزوم بازنگری در برنامه درسی مدنی و اجتماعی و توجه به مقتضیات و الزامات آن در اندیشه مردمسالاری دینی(مرزوقی،1383)همخوانی دارد."