چکیده:
در باب مدلول معجزه، دیدگاه های متفاوتی مطرح است؛ از این میان، وجود خدا و درستی تعالیم پیامبران نزد متالهان مسیحی و صدق ادعای پیامبر میان متکلمان مسلمان به عنوان مدلول های اصلی معجزه شناخته شده است. قاضی عبدالجبار معتزلی هرچند به مانند بیشتر اندیشمندان مسلمان، صدق ادعای پیامبر را مدلول اصلی معجزه می داند، اما دلالت معجزه بر وجود خدا را نیز می پذیرد که براین اساس می توان وی را نخستین متکلم مسلمان دانست که برهان معجزه بر وجود خدا را ارائه نموده است. رویکرد عبدالجبار در بحث دلالت معجزه بر صدق ادعای پیامبر و وجود خدا، شباهت های زیادی با دیدگاه های سویین برن دراین باره دارد؛ با این تفاوت که سویین برن معجزه را دال بر صدق تعالیم پیامبر نیز می داند، اما عبدالجبار چنین دلالتی را تبعی می داند. همسانی و بعضا برتری دیدگاه عبدالجبار نسبت به سویین برن ما را به پشتوانه عظیم، غنی و همچنان ناشناخته کلام اسلامی رهنمون می سازد.
خلاصه ماشینی:
مدلول معجزه از دیدگاه قاضی عبدالجبار معتزلی و ریچارد سویین برن عباس دهقانینژاد 1 محمد سعیدیمهر 2 چکیده در باب مدلول معجزه، دیدگاههای متفاوتی مطرح است؛ از این میان، وجود خدا و درستی تعالیم پیامبران نزد متألهان مسیحی و صدق ادعای پیامبر میان متکلمان مسلمان بهعنوان مدلولهای اصلی معجزه شناخته شده است.
در این مقاله سعی نمودهایم دیدگاه قاضی عبدالجبار و سویین برن درباره سه رویکرد فوق را بررسی و مقایسه نموده و براساس شباهتهای موجود، نشان دهیم سنت کلام اسلامی با تکیه بر منابع کهن خود میتواند نظراتی همسنگ و حتی فراتر از آرای فیلسوفان دین مسیحی در جهان معاصر ارائه دهد.
(همان: 171) در نهایت اینکه، هیچ فعلی هرچند توسط خدا صورت گرفته و بعد از ادعا و درخواست نبی هم باشد، دلالت بر صدق ادعای پیامبر نخواهد داشت، مگر اینکه خارق عادت باشد؛ زیرا در غیر این صورت نمیتوان پی برد که برای تأیید پیامبر انجام شده باشد.
تقریر اول اولین دلیلی که میتوان از کلیات مطالب سویین برن برای دلالت معجزه بر وجود خدا استنباط کرد، بدین صورت است: الف) معقول است که خدای مفروض، خود را از طریق دخالت در نظم جهان به ما بنمایاند.
در مورد دلالت معجزه بر درستی تعالیم پیامبر، دو متفکر با هم اختلافنظر دارند؛ بدین بیان که درحالیکه سویین برن این دلالت را بالاصاله میداند، عبدالجبار تنها آن را تبعی و از طریق اثبات درستی ادعای پیامبر در نبوتش بر قرار میداند.