چکیده:
قرآن کریم در آیه 18 سوره محمد به اشراط الساعه اشاره نموده است. اشراط الساعه در اصطلاح قرآنی به مجموعه حوادثی گفته میشود که پیش از واقعه عظیم قیامت و یا ظهور امام عصر# اتفاق خواهد افتاد. مفسران فریقین بر اساس روایات پیامبر اکرم| و ائمه اطهار^ درباره آخرالزمان و رویدادهای آن زمان، نسبت به این موضوع توجه زیادی نمودهاند. اگرچه اشراط الساعه از اصطلاحات پرکاربرد در منابع اسلامی است اما در تعیین مصداق آن درهم آمیختگی زیادی میان علائم ظهور و علائم قیامت وجود دارد. در این مقاله تلاش شده است تا با استفاده از آیات قرآن، روایات و تحلیل محتوایی و مصادیق بیان شده در آنها و نیز تفاسیر شیعه و اهل سنت، میان این علائم تفکیک شود.
خلاصه ماشینی:
"(سیوطی، 1404: 7 / 408) با توجه به اوصاف یاد شده برای دخان که بر مؤمنان و کفار چنین تأثیری میگذارد خود میتواند بهترین دلیل بر این موضوع باشد که دخان از جمله نشانههای ظهور و نه قیامت است؛ زیرا به تصریح منابع شیعه و سنی، پس از ظهور، بنای کفر برچیده میشود (صدوق، 1395: 2 / 378) و تا پیش از حشر کافری بر زمین باقی نمیماند که بخواهد او را مدهوش و مست کند و اساسا چنین تأثیری پس از حشر نیز لغو و عبث مینماید؛ زیرا کافری که سکرات موت و عذاب برزخ را چشیده و مهیای اهوال قیامت است، نیازی به وقوع چنین رخدادی در آن اوضاع و احوال ندارد.
فاصله باقیمانده تا قیامت با مراجعه به آیاتی از قرآن کریم که مانند آیات آغازین سوره قمر از نزدیک شدن قیامت خبر میدهند یا اینکه صبح قیامت را نزدیک میخوانند (مانند: هود / 81) ممکن است این سؤال در ذهن پیش آید که چگونه با گذشت 15 قرن از عصر نبوی هیچ خبری از قیامت نیست؟ پاسخ این سؤال با توجه به یک نکته روشن میشود و آن اینکه: باقی مانده دنیا را در مقایسه با گذشته آن باید محاسبه کرد، و در چنین مقایسهای آنچه از عمر دنیا باقی مانده چیز مهمی نیست، (مکارم شیرازی، 1374: 21 / 451) چنانکه در حدیثی از پیامبر اکرم’ به نقل از اهل سنت آمده است که روزی بعد از عصر و نزدیک غروب آفتاب، برای یارانش خطبهای خواند و فرمود: سوگند به کسی که جان محمد به دست اوست، آنچه از دنیا گذشته نسبت به آنچه باقی مانده، مانند مقداری است که امروز شما گذشته نسبت به آنچه باقی مانده است و میبینید که جز مقدار کمی باقی نمانده است."