چکیده:
ابلاغ پیام الاهی یکی از شئون مهم پیامبر و امام است، ولی این شأن تنها شأن پیامبر و امام نیست، بلکه معصومان شئون دیگری نظیر تفسیر، تفریع، تشریع، تربیت، ولایت، حکومت و ... داشتهاند. در این مقاله میکوشیم شئون مختلف معصوم را تبیین کرده و مهمترین تأثیراتی را که توجه به این شئون در شناخت آموزههای گوناگون دینی دارد بررسی کنیم. مهمترین این تأثیرات عبارتاند از: جداسازی آموزههای دین از امور غیردینی، حل ناسازگاری میان روایات متعارض، شناسایی سنخهای گوناگون آموزههای دینی - نظیر شناخت سنخ فقهی یا اخلاقی - و شناخت تعالیم اهم و مهم.
خلاصه ماشینی:
"همانطور که در بیماریهای جسمی گاهی افراد در عین اشتراک در یک بیماری، ویژگیهایی دارند که سبب میشود پزشک برای هر یک نسخهای خاص تجویز کند - مثلا همه افراد در بیماری آنفلونزا اشتراک دارند ولی یکی به دیابت هم مبتلاست، دومی دخانیات مصرف میکند، فشار خون بیمار دیگر بالاست، چربی خون فرد چهارم زیاد است و هر یک از این ویژگیها سبب تغییر در نسخۀ تجویزی میشود - در بیماریهای روحی و اخلاقی هم گاهی یک بیمار حسود است، بیمار دیگر شدیدا متعصب است، فرد سوم متکبر است، فرد چهارم سوءظن شدید دارد و در فرد پنجم بخل غلبه دارد، پس احتمال داده میشود دستوری که پیامبر یا امام داده باشد دستور و توصیهای اختصاصی باشد و از دستوراتی نباشد که عام و فراگیر است و همه مکلفان را در گستره زمین و طول زمان دربرگیرد و بتوان از آن حکم جهانشمول و جاودانه استنباط کرد، همانطور که در روایات به اختلاف مراتب ایمانی افراد اشاره شده است.
میتوان به آنها استناد کرد، ولی آنچه را که از شئونی نظیر شأن عادی یا تفریعی معصوم صادر شده است نمیتوان در زمره آموزهها و احکام دین بهشمار آورد و برای اثبات گزارههای کلامی، اخلاقی و یا فقهی به آنها استناد کرد.
3. تفکیک و شناسایی تعالیم مختلف دینی از آنجا که پیامبر و امام شئون مختلفی داشتهاند و بهصورت طبیعی گفتارها و رفتارهای آنها از شئون مختلفشان صادر میشده است، برخی از رفتارها و گفتارهای آنان از شأن بیان حکم فقهی بوده است و میتوان از آنها حکم دائم و جهانشمول دین را استفاده کرد، ولی برخی از آنها جنبه اخلاقی و آدابی دارد و نمیتوان از آنها حکم دائمی و جهانشمول استفاده کرد و چهبسا عدم شناخت شأن صدور و عدم تفکیک میان تعالیم مختلف، اشتباههایی را در برداشت از منابع به همراه آورد که در اینجا به بیان نمونهای بسنده میکنیم."