چکیده:
توجه به اوضاع آب و هوایی و شرایط بومشناختی در انتخاب گونههای گیاهی فضای سبز، کاربرد علمی و عملی دارد. از آنجا که استان خراسان جنوبی اقلیمی خشک داشته و میزان تبخیر آن بیش از میزان بارش است، شناخت این واقعیت باید در سرلوحه همه خطمشیها، سیاستگذاریها و مدیریت و برنامهریزی توسعه فضاهای سبز استان قرار گیرد. با این شرایط توجه به پوششها و گونههای گیاهی که مستلزم آبیاری زیاد نباشد و استفاده و کاربرد گیاهان و بوتههای بومی توجیهپذیر است. به طور طبیعی اوضاع آب و هوایی استان (اقلیم خشک، اختلاف درجه حرارت زیاد، رطوبت و بارندگی بسیار اندک و نامنظم) ایجاب میکند که توسعه فضای سبز درون و برون شهری در شهرهای استان، بر مبنای کاشت درختان و درختچههایی صورت گیرد که در عین زیبایی و سرسبزی، تحمل تغییرات دامنه درجه حرارت و رطوبت را داشته، نیاز چندانی به آبیاری نداشته باشند. بر این اساس مقاله حاضر در پی آن است که گونه زرشک معمولی یا بیدانه را به عنوان یک گونه فضای سبز، جهت کاشت و استفاده در فضاهای سبز استان خراسان جنوبی، معرفی نماید.
خلاصه ماشینی:
"بسیاری از زمینهای درون و برونشهری در شهرهایی مانند قاین و بیرجند به دلیل شوری خاک و آب، برای کشت بیشتر درختان و درختچههای معمول فضای سبز Berberis vulgaris مناسب نیستند، لذا می توان با توجه به معیارهایی که از این پس به آنها اشاره خواهد شد، زرشک بیدانه را به لیست گونههای گیاهی منظرهساز در شهرهای استان خراسان جنوبی (به خصوص قاین و بیرجند) افزود.
در مجموع با توجه به شراط خاص استان خراسان جنوبی مانند کمبود بارندگی و کمآبی عمومی، گرما و کاهش رطوبت نسبی هوا در تابستان، شوری آب و شور یا قلیایی بودن خاکها که مانع گسترش کشت و کار بسیاری از گیاهان متداول فضای سبز شده است، زرشک معمولی به عنوان یک گونه مهم، میتواند جایگاه ویژهای را در بخش منظرسازی و توسعه فضاهای سبز در شهرهای این استان به خود اختصاص دهد.
‘atropurpurea’ در ایران خصوصیات دو گونه زرشک بومی از نظر خصوصیات زینتی و کاربرد در فضای سبز مورد بررسی قرار گرفته و پیشنهادهایی به شرح زیر مطرح شده است ( جانی قربان، 1367، نقل در کافی و دیگران، 1381: 49): - زرشک زرافشانی: مناسب برای کشت گروهی در وسط بزرگراهها، قابل کشت در حاشیه استخرها و آبریزها، جایگزین پیراکانتا در برخی محلها - زرشک معمولی: مناسب برای کشت تودهای به عنوان درختچه پوشاننده و راهنما، قابل کشت در حاشیه رودخانهها وکشت به عنوان پرچین."