چکیده:
نظر به اهمیت لایهی ازون در زندگی بشر، پژوهشهای زیادی تلاش در کشف قانونمندی حاکم بر تغییرات آن داشتهاند. هدف این پژوهش مطالعهی اثر شاخصهای اقلیمی بر نوسان مقادیر ازون کلی در ایستگاه اصفهان است. برای این امر، آمار ماهانهی ازون کلی ایستگاه ازونسنجی اصفهان و نیز دادههای مربوط به سیگنالهای اقلیمی از پایگاه دادههای اقلیمی NCEP/NCAR مورد استفاده قرار گرفت. همچنین از تحلیل همبستگی پیرسون و مدلهای مختلف رگرسیون برای سنجش روابط استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد ارتباط بین شاخصهای AO و NAO با مقادیر ازون در ماههای سرد؛ دسامبر، ژانویه و فوریه معکوس و ضعیف، ولی از بقیهی ماههای سال قویتر است. روابط بین شاخص SOI با مقادیر ازون کلی از روند ماهانهی مشخصی پیروی میکنند و این ضرایب در ماههای سرد سال منفی و قوی و در ماههای گرم سال مثبت و ضعیف هستند. از این رو انتظار میرود با افزایش این شاخص، مقدار ازون در بالای اصفهان افزایش یابد و برعکس. بهطوری که بالاترین مقدار ازون طی 15 سال با 433 دابسون همزمان با پایینترین شاخص SOI و بالاترین دمای سطح آب در اقیانوس آرام روی داده است. شاخص SOI با زمان تاخیر دو و سهماهه و شاخص AO با زمان تاخیر دوماهه و بهصورت منفی، ارتباط معنادارتری با تغییرات ازون کلی دارند. ارتباط معکوس و قوی شاخص وزش باد مداری در سطح 200 میلیباری با تغییرات ازون نشان میدهد با افزایش شاخص وزش باد مداری مقدار ازون در ایستگاه اصفهان کاهش مییابد. بنابراین حرکت نصفالنهاری/مداری باد میتواند بر افزایش/کاهش مقدار ازون کلی موثر باشد.
خلاصه ماشینی:
"ارتباط ازون کلی در مقادیر میانگین با شاخص IEM ،در ماه فوریه با ضریب(0/814- r )در سطح 0/01 و در ماه دسامبر،می و ژوئن به ترتیب با ضرایب(0/558- r و(0/502- r )در سطح 0/05 درصد معنادار است که البته روند معین فصلی را در مقایسه با شاخصهای IOS و 3ONIN نشان میدهد.
مدلهای مختلف برای برآورد مقدار ازون از روی شاخص 3ONIN مورد بررسی قرار گرفت که تمام مدلها در سطح 0/01 درصد ارتباط معناداری را با تغییرات میانگین ازون کلی در ماههای دسامبر،ژانویه و فوریه نشان دادند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) *شاخص OAN و OA بررسی روابط همبستگی بین شاخص OAN و تغییرات ازون کلی نشان داد که فقط در ماه فوریه حداکثر رابطهی همبستگی به نسبت قوی بین مقادیر ازون و شاخص OAN وجود دارد(شکل شمارهی 4).
&%08307TJPG083G% (به تصویر صفحه مراجعه شود) بررسی روابط همبستگی بین شاخص OA و تغییرات ازون کلی نیز نشان داد که فقط در ماه فوریه بین مقادیر حداکثر ازون و شاخص OA رابطهی همبستگی در سطح 0/05 درصد معنادار است.
ارتباط بین شاخص وزش مداری باد در سطح 200 میلی باری با مقادیر ازون کلی در ماههای دسامبر،ژانویه،فوریه و مارس منفی و قوی و در ماه فوریه با(0/823-- r )در سطح 0/01 معنادار است.
بررسی ما نشان داد بین مقدار ازون کلی و متوسط ماهانهی تعداد روزهای ابرناکی در ایستگاه اصفهان با ضریب همبستگی 0/527- r ارتباط وجود دارد که در سطح 0/1 درصد معنادار است."