چکیده:
مقاله حاضر به پژوهش در پاسخ بدین پرسش می پردازد که ماهیت تغییرات جهان
عرب در 2011 را در قالب کدام نظریه می توان فهم و تبیین کرد و مهمتر از آن اینکه،
آهنگ آتی تغییرات مزبور را چگونه می توان برآورد نمود؟ فرضیه ای که در صدد
آزمون آن هستیم، بدین قرار است که شش نظریه دولت درمانده، خیزش علیه تحقیر،
نفوذ فراگیر، موج چهارم دموکراسی، تعدیل آمریکاستیزی و بازگشت به هویت
اسلامی، هر کدام وجه مهمی از تغییرات اخیر را توضیح داده اند، اما نظریه دیگری به
نام«حکم رانی آناکرونیستی» یا حکم رانی ناهمزمان و نابهنگام، علاوه بر آن نظریات
قادر به تبیین ابعاد فرومانده ماهیت و دلالت های این تغییرات می باشد.
خلاصه ماشینی:
تأملي نظري در ماهيت و روند تغيير در جهان عرب تاريخ دريافت :١٣٩٠/٦/١٨ تاريخ پذيرش: ١٣٩٠/٧/٢٧ قدير نصري چکيده مقاله حاضر به پژوهش در پاسخ بدين پرسش ميپردازد که ماهيت تغييرات جهان عرب در ٢٠١١ را در قالب کدام نظريه ميتوان فهم و تبيين کرد و مهمتر از آن اينکه ، آهنگ آتي تغييرات مزبور را چگونه ميتوان برآورد نمود؟ فرضيه اي که در صدد آزمون آن هستيم ، بدين قرار است که شش نظريه دولت درمانده، خيزش عليه تحقير، نفوذ فراگير، موج چهارم دموکراسي، تعديل آمريکاستيزي و بازگشت به هويت اسلامي ، هر کدام وجه مهمي از تغييرات اخير را توضيح داده اند، اما نظريه ديگري به نام «حکم راني آناکرونيستي» يا حکم راني ناهمزمان و نابهنگام، علاوه بر آن نظريات قادر به تبيين ابعاد فرومانده ماهيت و دلالت هاي اين تغييرات ميباشد.
بنابراين ، مطابق نظريه موج چهارم دموکراسي ، خيزش مردم عليه رژيم هاي اقتدارگرا در کشورهاي تونس ، ليبي، مصر، بحرين ، يمن و سوريه ، داراي ماهيتي دموکراتيک است و انقلابيون ، خواهان خاتمه نفي، انکار و دست کاري هويت شان از سوي حکام غير پاسخگو بوده اند.
از اين رو، رضايت آمريکا به تغيير رژيم و سازوکارهاي دموکراتيک در جهان عرب، باز هم حامل نوعي تناقض خواهد شد؛ بدين مضمون که سازوکار ٣٤ ـ دموکراتيک مي تواند آمريکاستيزي درازآهنگ و فزاينده را تعديل کند، اما از سوي ديگر، سبب مي شود کشورهاي همسايه اسراييل تحت حکم راني اسلامگراياني باشند که اعتراض و اقدام شان عليه اسراييل ، حرکتي تروريستي و زيرزميني نيست ، بلکه مدرن و مشروع است .