چکیده:
قیام های مردمی در منطقه عربی ، از جهت گسترش سریع و زنجیره وار آن و سـرعت وقوع ، موجب حیرت ناظران مسایل خاورمیانه و جهان عرب شد. در این مقالـه اسـتدلال می شود که در ورای حوادث مزبور، اعتراض به آنچه هشام شرابی «پدرسـالاری جدیـد» خوانده ، قرار داشت . علت گسترش سریع حوادث نیز همین بود. از سوی دیگر، بـه رغـم شباهت ها، بین حکومت های عربـی تفـاوت هـایی هـم وجـود داشـته و اختلافاتشـان در مواردی چون میزان وجود و حضور نهادهای جامعه مدنی ، پیونـدها و ارتباطـات جهـانی حکومـت هـا، شخصـیت رهبـران اتـوکرات و مسـتبد عـرب ، مداخلـه و عـدم مداخلـه قدرت های (بزرگ ) خارجی و ساخت اجتماعی (قبیلگی بودن و نبودن آن )، از عوامل مـوثر بر شیوه تعامل دولت ها با توده مردم و معترضین بـوده اسـت . بـر ایـن اسـاس ، هـر چـه کشوری از عناصر پدرسالاری دورتر شده و به اجزاء دموکراتیک تر حکومت افزوده شـده است ، از برخوردهای خشن تر و خونریزی کاسته شده و اعتراض ها با کمتـرین برخـورد خشونت بار و مسلحانه همراه بوده است .
Middle East and Arab world observers and analysts have been confused by rapid and chainlike spread of Arab world revolutions. This article argues that neo-patrimonialism، as Hisham Sharabi says، is the forming factor behind these events. Meanwhile، despite similarities among Arab governments، we see some differences in factors like presence of civil society institutions، global links and communications of regimes، personality of Arab autocrat leaders، intervention or non-intervention of great powers and social formation (tribal or non-tribal) of countries. These differences are among determining factors of state interaction with people and protestors. Authors claim that the less patrimonial and the more democratic state will decrease violent and rough interactions between state and people.
خلاصه ماشینی:
از سوی دیگر، بـه رغـم شباهت ها، بین حکومت های عربـی تفـاوت هـایی هـم وجـود داشـته و اختلافاتشـان در مواردی چون میزان وجود و حضور نهادهای جامعه مدنی ، پیونـدها و ارتباطـات جهـانی حکومـت هـا، شخصـیت رهبـران اتـوکرات و مسـتبد عـرب ، مداخلـه و عـدم مداخلـه قدرت های (بزرگ ) خارجی و ساخت اجتماعی (قبیلگی بودن و نبودن آن )، از عوامل مـؤثر بر شیوه تعامل دولت ها با توده مردم و معترضین بـوده اسـت .
شاید این پیش بینی در آن زمان رویـایی بـوده و ممکـن اسـت شرابی خود چنین آرزو (نه به تحلیل ) می کرده است ، اما محققان دیگری هم مانند بری روبـین ، در سال های قبل نسبت به مخاطرات فساد گسترده در خاورمیانه و به ویژه جهان عرب هشـدار داده و آن را مایه پیروزی نیروهای رادیکال و افراطی می دانستند (٢٠٠٦ ,Rubin).
فقدان آزادی موجب نارضـایتی طبقـات تحصـیل کـرده و بیکار می شود و آرزوی مشارکت سیاسی افرادی را که آصف بیات آنها «طبقه متوسط فقیر» می خواند (٢٠١١ ,Bayat)، ناکام می گذارد، طبقه ای که از اوضاع طبقـات متوسـط در دیگـر نقاط جهان مطلع است و با اتکا به تکنولوژی های جدید اطلاع رسانی و ارتباطاتی و مهم تـر از همه اینترنت ، می تواند حال و روز خود را با دیگر نقاط جهان مقایسـه کنـد (و از همـین روست که این انقلاب ها را، جنبش ها و انقـلاب هـای تـوییتری و فـیس بـوکی خوانـده انـد) (٤ :٢٠١١ ,Comninos) و حکومت خویش را عامـل اصـلی مشـکلات و عقـب مانـدگی بـه حساب آورند.