چکیده:
گنجینة ادب فارسی سرشار از مرواریدهای درخشانی اسـت کـه تنهـا انـدکی از آن در دسترس ادب دوستان قرار گرفته است . یکی از ستارگان درخشان ادب فارسـی کـه در طاق نسیان و زاویة گمنامی قرار گرفته و در عصر خویش از شـاعران توانـا و مشـهور بوده ، اثیرالدین اومانی است . اهمیت دیوان ایـن شـاعر هـم از جهـت اشـعار اسـتادانه و احتوای آن بر لغات اصیل و کهنه ادب فارسی است و هم از جهـت تـاریخی نیـز دارای فواید فراوانی است ولیکن تاکنون به زیور چاپ آراسته نشده است . نگارنده بر آن اسـت تا برای نخستین بار با معرفی این شاعر به شناسایی نسخه های خطی دیـوان وی و نیـز معرفی نسخه های تازه یافته و ضرورت تصحیح و چاپ دیوان این شاعر بپردازد.
The treasure of Persian literature is full of bright pearls of which only a few are accessible to the lovers of literature. Athir al-Din-e Owmani is one of the forgotten shining stars in the sky of Persian literature who is known as one of the able and famous poets of his age. His Divan is significant for his masterly poems and the original old words of the Persian language, on the one hand; and, for the many historical advantages it has, on the other. However, it has not been published so far.
The article aims at identifying the poet while introducing the manuscripts of his Divan for the first time. Also, explaining the recently found manuscripts, it emphasizes the publishing of the critical edition of the text of this poet’s Divan.
خلاصه ماشینی:
"فروزانفر می نویسد: اثیرالدین در مدح بدرالدین مسعودبن بدر هم که پس از حسـام الـدین خلیـل بـه کمک منگوقاآن و هلاکو استیلا یافته و حکومت می کرد، اشـعاری سـروده ؛ ایـن بدرالدین با سلیمان شاه مخالف بود، به واسـطة همـین در مـدایح سـلیمان شـاه ، اثیرالدین را کج نهاد خوانده بود، ولی بعدها، اثیرالدین به بغـداد برگشـته و بـاز در نزد سلیمان شاه منزلتی به هم رسانید؛ چنانکه گوید: این منم باز این چنان نزد تو مدحت گو شده وین منم بار دگر پیشت ثناخوان آمده این منم از دست چندین جغد شوم بور رنگ همچو هدهد جسته نزدیک سلیمان آمده و در این سفر به واسطة ازدحام مهاجرین در بغداد، عرصه بر اثیرالدین تنگ شده و خانة مناسبی به دست نیاورده و چند قصیده در این موضوع گفته و بر سلیمان شاه خوانده است (فروزانفر ١٣٨٣: ٤٠٤٠) معلومات شاعر چنانکه از اشعار دیوان اثیرالدین بر می آید، او از علوم متداول عصر خـود ماننـد نجـوم ، حکمـت ، تصـوف ، ریاضـی و ادب عـرب بهـره داشـته اسـت و شــاید تذکره نویسان از آن رو وی را شاگرد خواجه نصیرالدین طوسی پنداشته اند که در علوم مختلف تبحر داشته است ."