چکیده:
ایجاد قاعده ی حقوقی، فرایند پیچیده ای است که عناصر مختلفی در آن نقش داشته و این عناصر نیز نه به تنهایی، بلکه در تعامل یا در ارتباط با دیگر عناصر نقش معناداری پیدا می کنند. «ارزش» و «واقعیت» را می توان دو عنصر اصلی تاثیرگذار در ایجاد قاعده ی حقوقی، در هر نظام حقوقی دانست که می توانند ارتباط سلسله مراتبی داشته و هر کدام نقش بیشتری نسبت به دیگری داشته باشد. حقوق متافیزیکی، حقوقی است که در آن، ارزش نقش بنیادی تری در ایجاد قاعده ی حقوقی دارد. با اینحال نوع و طبیعت ارزش، اینکه سکولار باشد یا دینی، در چگونگی ارتباط این حقوق با مولفه های پوزیتیویستی و از جمله دولت تاثیر فراوانی دارد.
خلاصه ماشینی:
"قانون برتری که قواعد حقوقی بایستی در انطباق کامل با آن باشند،همان عقل فطری است که از جانب خداوند بوده،لذا اخلاقی است؛ امر به خوبی و نهی از بدی مینماید؛وضع و رفع احکام آن به دست بشر نبوده و ریشهای فرا قراردادی و فرا وضعی(اشاره به قرارداد اجتماعی روسو14که دولت بر اساس آن و در چارچوب آن دست به ایجاد قاعدهی حقوقی میزند)دارد(قاری سید فاطمی،1382:83).
اگر جامعهای براساس نظام عقلی بنا نهاده شده و امور لازم و ضروری موجود در آن از اصول اخلاقی و عملی حقوق طبیعی سنتی(در معنای مطابقت قوانین با معیار قانون برتر و اراده الهی)به دست آمده باشد،جامعهای سیاسی خواهد بود،که البته باید دارای دولت و قانون باشد تا بتواند خیر مشترک یا عمومی را برای اعضای خود فراهم آورد(بیکس،2002:2).
با این حال، ذکر سه نکته لازم است:اول اینکه در مورد نقش شورای نگهبان در ابطال قوانین مخالف ارزشهای دینی که قبل از انقلاب به تصویب رسیدهاند،اختلاف نظر وجود دارد؛برخی وظیفهی شورای نگهبان را تنها محدود به بررسی مصوبات مجلس شورای اسلامی میکنند(خامنهای،1369:28-29؛هاشمی،1385:241-244)؛بیتردید،این نوع نگاه را میتوان برداشتی واقعگرا و تجربی از مجموعهی نظام حقوقی دانست.
البته بایستی توجه داشت که تشریع در منطقه الفراغ، همانگونه که اشاره شد،اعتبار معنوی خود را از اصول شرعی یا همان ارادهی الهی أخذ میکند؛سوم اینکه حکم حکومتی که مبتنی بر ضرورت آشتی حکومت و حقوق است، هرچند خود حکم اولیهی شرعی است،ولی بیتردید بیش از گذشته به حاکم در ایجاد قواعد حقوقی مبتنی بر مصلحت اجتماعی یا مبتنی بر عقلانیت اجتماعی نقش میدهد.
yroeht lagel dna wal fo yhposolihp ehT.
yroeht lagel dna wal fo yhposolihp:nI,selur fo ledom ehT.
yxelA treboR fo yhposolihp lagel ehT,esruocsid dna sthgir,waL.
yroeht lagel dna wal fo yhposolihp eht ot ediug"