چکیده:
بعضی تصور می کنند که انسان پس از وفات، تعهدی ندارد؛ ولی واقع چیز دیگری است. باید دانست که آدمی بعد از حیات خویش نسبت به مسائلی متعهد است که از ویژگی های مهمی برخوردار هستند؛ مسائلی مانند قرض، دیه، عاریه که هر کدام در جای خود، دارای مباحث متنوع و متعددی است. تعهدات انسان پس از مرگ وی، قابل تقاص و تادیه است و این امری غیرممکن نیست. در فقه اسلامی به این مقوله توجه شده و در مواضع مختلف به طور مستقیم و غیرمستقیم در خصوص آن بحث های گوناگونی صورت گرفته است. نتیجه پژوهش پیش رو، آن است که از نظر فقهای امامیه و اهل سنت، تعهدات بر ذمه میت چه در امور مالی و چه در امور غیرمالی، قابل تقاص و ادا بوده و با مرگ وی منتفی نمی شود.
Some people think after human’s death، there is no commitment but the reality is different. He is committed to issues that are important such as: debt، blood money، loan and so on that for each there is a variety of topics. His posthumous commitments are due to be settled، and this is not impossible. In Islamic jurisprudence، much attention has been paid to this issue، and it has been tackled from different aspects، directly and indirectly، and various discussions have taken place around it. As a result، this article states that according to the Shiite and Sunni scholars، financial and non-financial commitments of the dead are expected to be paid and accomplished and are not canceled owing to his death.
خلاصه ماشینی:
«إذا علم استقرارالحج علی المیت و شک فی أدائه وجب القضاءعنه ،و یخرج مـن أصـل المال ؛در صورتی که ثبوت و استقرار حج بر ذمۀ میت معلوم و به جا آوردنش مشـکوک باشد، واجب است از طرف اوبه جا آورده شود و هزینه اش از اصل مال خارج میگردد (تبریزی، ١٤١٤ ق ، ص ٤٤).
س : «اگر شخصی فوت کند، چه کسی بایـد کفـارة روزة او را بپـردازد؟ آیـا بـر پسران و دختران وی کفاره دادن واجب است یا شـخص دیگـری هـم مـی توانـد آن را بدهد؟» ج )«کفارة روزه که بر پدر واجب است ، اگر به نحو تخییری بوده اسـت ؛ یعنـی وی هم توانایی روزه گرفتن را داشته و هم اطعـام را ؛در ایـن صـورت ،اگـر بتـوان آن را از ترکه خارج کرد، از آن برداشت میشود و در غیر این صورت ، بنا بـر احتیـاط بـر پسـر بزرگ تر واجب است که روزه بگیرد»(خامنه ای، ١٣٨٩، ص ١١٢).
س :«اگر متوفا وصیت کند به انجام مناسـک حـج و مبلـغ تعیـین شـده کفایـت نکند،بفرمایید چه وظیفه ای بر عهده وصی است ؟» ج :«در صورتی که حج واجب باشد، باید کمبود را از اصل مال میت تدارک کننـد و اگر حج واجب نباشد، باید ورثه اجازه دهند که از اصل مال تدارک شـود و اگـر اجـازه ندادند، وصی وظیفه ای ندارد» (علوی گرگانی، سایت ).
٢. «إن استأجر من یحج عنه أوعن میت اعتبرفیه شروط الإجارة؛ اگر کسی، فردی را اجیر کند تا از طرف کسی که حج بر گردن اوست یا از طرف میتی حج به جـا آورد، شـروط اجاره در آن معتبر است »(ابن قدامه ، بیتا، ص ١٨٢).