چکیده:
طراحی پیامهای سلامت مقولهای میانرشتهای است که از حوزه ارتباطات سلامت و مطالعههای نوین ارتباطات و آموزش بهداشت نشئت گرفته است. آنچه در این مقاله بدان پرداختهایم، بررسی میزان تاثیر پیامهای سلامت بر مخاطبان تلویزیون است. پرسش مهم مقاله این است که چگونه رسانهای مانند تلویزیون از طریق تولید و پخش پیامها و اطلاعات سلامتمحور، منجر به تغییر رفتار در فرد میشود؟ به این اعتبار، حوزه مربوط به تاثیر پیام در این پژوهش، رفتار مخاطبان است.پیامهای سلامت در این پژوهش به پیامهایی اطلاق میشوند که مستقیم یا غیرمستقیم (در قالب فیلمها، سریالها و سایر برنامههای تلویزیون) به بحث سلامت فردی و اجتماعی مردم از جمله: سبک زندگی سالم، پیشگیری و یا درمان بیماریها میپردازند. برای سنجش تاثیر این دسته از پیامها بر مخاطبان، نمونه آماری را با حجم 600 نفر از میان شهروندان بالای 15 سال تهرانی انتخاب کردهایم. روش این پژوهش پیمایش است. از مهمترین یافتههای پژوهش این است که پیامهای سلامت تلویزیون برای تغییر رفتار در فرد کافی نیستند و ارتباطات میانفردی نقش مکمل را برای پیامهای رسانهای دارند.
خلاصه ماشینی:
"نظریههای روانشناختی این مسئله را بررسی میکنند که نحوۀ تعامل ویژگیهای شخصی فرد با ساختار پیام چگونه است و چگونه منجر به نتایج شناختی، نگرشی و رفتاری میشود، ولی این نظریهها هنوز این نکته را روشن نکردهاند که آیا تأثیر پیام بر همۀ اقشار مخاطبان و زیرگروههای آنها یکسان و واحد است و اگر عناصر پیام با عوامل و مؤلفههای اجتماعی مانند: طبقۀ اجتماعی، شبکههای اجتماعی و سازمانهای اجتماعی همراه بوده و با آنها تعامل داشته باشد، باز تأثیر آن مانند قبل خواهد بود؟ (Viswanath & Emmons, 2006) الف) تأثیر مؤلفههای اجتماعی و نابرابریهای بهداشتی بر پیامهای سلامت همان طور که میدانید میان گروههای مختلف اجتماعی نابرابریها و شکافهای عمیق Message Effect بهداشتی از نظر نژاد و قومیت وجود دارد و دامنۀ این نابرابریها به رفتارهای مرتبط با سلامت مانند: رفتارهای پرخطر جنسی، استعمال دخانیات و رعایت نکردن رژیم غذایی مناسب کشیده شده است.
د) سازمانهای رسانهای و پیامهای سلامت اگرچه نقش سازمانها و ویژگیها، فرهنگ و سیاستهای آنها بهخوبی در ترویج سلامت بررسی شده، به نقش سازمانهای رسانهای و اهمیتی که برای سلامت عمومی دارند کمتر توجه شده است؛ مثلا به طور خاص اطلاعات اندکی دربارۀ این داریم که چگونه ساختار سازمانی رسانههای جمعی و فعالیت شغلی کارمندان آن منجر به تولید قالب خاصی از پیام میشود و یا چگونه عملکرد آنها رفتارهای سالم را بالقوه تحت تأثیر قرار میدهد."